Stan zaliczek i należności
Obowiązek sprawozdawczy ciąży przede wszystkim na tych rezydentach (podmiotach krajowych), którzy sprzedają nierezydentom (podmiotom zagranicznym) lub kupują od nich towary bądź usługi. Bank centralny należy informować o stanie zaliczek otrzymanych i udzielonych, a także o stanie nierozliczonych należności i zobowiązań.
Pamiętaj: Obowiązek składania sprawozdań występuje wtedy, gdy wartość któregokolwiek ze stanów (obliczona poprzez zsumowanie transakcji w ramach konkretnego stanu) na koniec kwartału sprawozdawczego była równa lub przekroczyła 400.000 zł.
Sprawozdania w wartości stanów i zaliczek przekazuje się do NBP co kwartał, w terminie 20 dni po jego zakończeniu, na następujących formularzach:
* stan zaliczek otrzymanych od kontrahentów zagranicznych zakupujących towary lub usługi (formularz ZO/STANY),
* stan zaliczek udzielonych kontrahentom zagranicznym przy zakupie towarów lub usług (formularz ZU/STANY),
* stan należności krótkoterminowych/długoterminowych za sprzedane towary lub usługi nierozliczone przez nierezydentów (formularz OPE/STANY),
* stan zobowiązań krótkoterminowych/długoterminowych za zakupione towary lub usługi nierozliczone z nierezydentami (formularz OPI/STANY).
Przywołane w ramce zasady mają odpowiednie zastosowanie do pozostałych formularzy.
Kapitał w spółkach
Sprawozdania o posiadanym kapitale zagranicznym składają raz w roku, w terminie do 15 maja po jego zakończeniu, spółki handlowe z kapitałem zagranicznym oraz oddziały przedsiębiorstw zagranicznych mające siedzibę w Polsce.
Spółki muszą złożyć sprawozdanie (na formularzu IB-1), jeśli na początek lub koniec okresu sprawozdawczego łączna wartość kapitału wniesionego przez nierezydentów do kapitału podstawowego spółki wynosi co najmniej 100.000 zł oraz nierezydent posiada co najmniej 10% udziału w kapitale podstawowym spółki. Warunki muszą być spełnione łącznie. W przypadku oddziałów zagranicznych przedsiębiorstw, aby składać sprawozdanie (formularz IB-1/Oddział), wartość funduszu wydzielonego oddziału, a w przypadku braku funduszu wydzielonego - wartość sumy bilansowej wykazanej na dzień 31 grudnia roku sprawozdawczego musi wynosić co najmniej 100.000 zł.
Sprawozdania muszą składać także polskie podmioty, które posiadają co najmniej 10% udziału w kapitale podstawowym spółki z siedzibą za granicą (formularz IBZ-1) lub które mają oddziały za granicą. Dodatkowy warunek jest jednak taki, aby wartość na początek lub koniec okresu sprawozdawczego kapitału wniesionego przez rezydenta do kapitału podstawowego spółki wynosiła lub przekraczała równowartość 10.000 euro. W przypadku oddziałów bierze się pod uwagę wartość funduszu wydzielonego oddziału, a w przypadku braku funduszu wydzielonego - wartość sumy bilansowej wykazanej na dzień 31 grudnia roku sprawozdawczego.
Kredyty i pożyczki
Narodowy Bank Polski trzeba informować o kredytach i pożyczkach o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10.000 euro udzielonych nierezydentom (formularz KU) lub zaciągniętych od nich (formularz KU).
Zgłoszeniu, w terminie 20 dni, podlega sam fakt zawarcia umowy zobowiązującej do udzielenia kredytu lub pożyczki - nie należy więc czekać ze sprawozdaniem na przekazanie pieniędzy. W razie zmiany warunków umowy należy powiadomić o tym NBP w terminie 20 dni. Gdy kredyt lub pożyczka wynosi co najmniej 1.000.000 euro, należy ponadto składać kwartalne sprawozdania z wykorzystania oraz spłat kredytów lub pożyczek wraz z terminarzem przyszłych spłat (formularze KZ-1 oraz KU-1).
Opisane zasady należy odpowiednio stosować do zobowiązań (należności) wynikających z umów leasingu zawartych przez rezydentów z nierezydentami, przewidujących przeniesienie prawa własności przedmiotu leasingu na użytkownika po upływie terminu określonego w umowie.
Rachunki w zagranicznych bankach
Jeśli rezydent posiada rachunki w będących nierezydentami bankach, instytucjach kredytowych lub innych instytucjach finansowych, to musi przekazywać do NBP informacje o otwarciu rachunku, w terminie 20 dni od dnia jego otwarcia (formularz URA) oraz kwartalne sprawozdania z obrotów i sald na rachunku, w terminie do 20 dni po zakończeniu kwartału (formularz RACH).
Sprawozdań nie muszą przekazywać osoby fizyczne otwierające rachunki w czasie pobytu za granicą, jeżeli takie rachunki są utrzymywane nie dłużej niż dwa miesiące od zakończenia pobytu, a stan zgromadzonych na nich środków nie przekracza na koniec kwartału równowartości 10.000 euro.
Kupno lub sprzedaż nieruchomości
Zgłoszeniu do NBP podlegają transakcje sprzedaży nieruchomości nierezydentowi lub kupna nieruchomości od nierezydenta - jeśli wartość nieruchomości jest równa lub przekracza łącznie równowartość 10.000 euro. Zgłoszenia dokonuje się w terminie 30 dni od dnia nabycia lub sprzedaży. W przypadku nieruchomości położonych za granicą należy wykorzystać formularz NZ, natomiast w przypadku nieruchomości w kraju - formularz NP.
Inne przypadki
Na tym lista sytuacji, kiedy trzeba składać sprawozdania się nie kończy - należy to robić także m.in. w razie rozliczeń z nierezydentem w formie wzajemnych potrąceń wierzytelności, posiadania papierów wartościowych wyemitowanych przez nierezydentów, prowadzenia działalności kantorowej. Wszystkie przypadki wskazane są w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17.09.2007 r. Szczegółowe informacje wraz z formularzami i objaśnieniami do nich można pobrać ze strony internetowej www.nbp.pl. Na potrzeby wskazanych limitów przeliczenia walut dokonuje się przy zastosowaniu średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego dokonanie czynności.
Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17.09.2007 r. w sprawie sposobu, zakresu i terminów wykonywania przez rezydentów dokonujących obrotu dewizowego () obowiązku przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych () - (Dz. U. nr 183, poz. 1308).
