Polska Wikipedia za dwa dni będzie obchodzić dwunaste urodziny. Uruchomiona niemal równocześnie z anglojęzyczną wersją może pochwalić się rzeszą dziesięciu milionów użytkowników. 24 września 2013 roku o godzinie 14:24 na stronach polskiej wersji encyklopedii pojawiło się milionowe hasło.
Barcragujn chumb (2013/2014)
Wpis dotyczy rozgrywek w tegorocznym sezonie armeńskiej ekstraklasy. Barcragujn chumb to nazwa ligi. Piłkarze zmagają się w niej o zwycięstwo 23 raz. Z wpisu w Wikipedii dowiemy się, że po 24 meczach i 74 obejrzanych bramkach na czoło tabeli wysunął się Pjunik Erywań z 12 punktami na koncie. O punkt gorszy wynik uzyskał Ararat Erywań, kolejne oczko niżej zajmuje Mika Asztarak.
Wpis udowadnia jedno: Wikipedia ma olbrzymią przewagę nad innymi źródłami encyklopedycznej wiedzy. Są nimi liczni wolontariusze. To za ich sprawą dowiadujemy się, że królem strzelców armeńskiej ligi jest obecnie Artak Daszian z Gandzasaru Kapan. To rzesza wikipedystów sprawia, że możemy przeskakiwać z hasła na hasło i błyskawicznie poznawać kolejne. To, że stolicą Armenii jest Erywań możemy jeszcze pamiętać z lekcji geografii w szkole średniej. Ale o urzędowym języku obowiązującym w tym kraju, ormiańskim, pewnie już zbyt wiele nie wiemy. Podążając "ścieżką" wyznaczoną przez Wikipedię dowiemy się więc, że ormiański używany jest jeszcze w Republice Górskiego Karabachu. Usłyszymy go też w Gruzji, Iranie, Syrii, Rosji, Libanie i wielu innych krajach.
Od ligi armeńskiej do państwa Hetytów
Wikipedia rozbudza więc ciekawość. I zaspokaja ją. Alfabet ormiański? Stworzony przez Mesropa Masztoca, mniej więcej w roku 405. Pierwsze wzmianki? W kronikach hetyckich. Szukamy dalej i dowiadujemy się pasjonujących rzeczy. Kim byli Hetyci? Stworzyli państwo Hattusa w XVII w p.n.e. Zagłębiamy się w temat i możemy przeczytać opis dramatycznych losów Tuszratty, przywódcy Mitanni, którą Hetyci podbili w XIV w. p.n.e., dopiero za trzecim najazdem. Dowiemy się, że nim do tego doszło Tuszratta, przywódca Mitanni, wysłał list do faraona egipskiego z propozycją małżeństwa ze swą córką Taduhepą. W Wikipedii czytamy:
Fot. Wikipedia
"W zamian za nią jej ojciec, Tuszratta, zażądał od faraona złotego posągu naturalnych rozmiarów, będącego jej realną podobizną (ku ukojeniu tęsknoty za córką) i wielkich ilości złota (gdyż, jak napisał w liście do faraona "w kraju mego brata złoto jest w większej obfitości niż kurz").
Egipcjanie nie pomogli, bo faraon nieoczekiwanie zmarł. Dowiadujemy się też, że Taduhepa to prawdopodobnie matka Tutanchamona.
Tak oto milionowe hasło, które pojawiło się w Wikipedii związane z armeńską ligą zaprowadziło mnie do pasjonującej historii starożytnego państwa. Oczywiście wybrałem to co mnie zainteresowało. Milionowy wpis Wikipedii mógłby posłużyć jako punkt wyjścia do poznania historii piłki nożnej, Związku Radzieckiego, albo przeglądu wydarzeń z roku 1936.
Wikipedia w pigułce
26 września 2001 roku Paweł Tomasz Jochym napisał pierwsze słowa związane z polską odsłoną Wikipedii: "Zaczynamy. Czy ja zwariowałem?" Dwa lata później wprowadzono oznaczenie "Artykuł na medal" dla haseł, które w szczególnie wyczerpujący sposób opisują temat. Pułap 300 tys. artykułów osiągnięto w 2006 roku, pół miliona dwa lata później. Dziś witryna świętuje milion haseł i jest źródłem wiedzy nie tylko historycznej.
Słowo "Wiki" wywodzi się z hawajskiego i oznacza "szybko".
Wikipedia specjalnie dla Technologii
Szymon "Tar Lócesilion" Grabarczuk opowiedział nam o kilku ciekawych faktach wiążących się z Wikipedią. Polskiej edycji przysłużył się nie tylko licznymi wpisami ale usystematyzowaniem paska nawigacyjnego serwisu.
Wikipedyści stanowią jedną z najbardziej zdecentralizowanych społeczności. Nawet, jeżeli mamy uprawnienia administratorów czy inne, to nie stanowimy żadnej rady redakcyjnej ani hierarchii w procesach decyzyjnych; obowiązują nas te same zasady, co przypadkową osobę poprawiającą literówkę.
Jednym z najbardziej charakterystycznych momentów, który ukazał jak działa Wikipedia był okres konfliktu wokół ustaw ACTA.
[...] Bardzo rzadko zdarza się, żebyśmy mieli jedno wspólne zdanie na cokolwiek, co uwidoczniło się, kiedy ludzie na ulicach protestowali przeciw ACTA. My też nie byliśmy jej entuzjastami, ale spieraliśmy się, czy zrobić jakiś ogólny protest, czy nie, i "przegadaliśmy" ten okres. Dziennikarze szukający kompetentnej osoby, która przedstawiłaby jakieś pewne stanowisko, nie znaleźli żadnego "szefa" Wikipedii, a od rzecznika prasowego dowiedzieli się, że społeczność dyskutuje.
Pan Szymon zachęca też wszystkich krytyków Wikipedii do działania:
Jeżeli ktoś zastanawia się, czy Wikipedia jest rzetelna, czy nie, to według wikipedystów popełnia błąd na wstępie. Jeżeli uważa daną informację za nierzetelną i wie, jaka byłaby rzetelna, to nie znajdzie "bardziej predestynowanej" osoby do poprawienia danej informacji. Sam ją może poprawić i sprawić, żeby Wikipedia była bardziej rzetelna.
Wikipedii często zarzuca się, że jest tworzona przez osoby młode i niezbyt dobrze wykształcone. To mit:
W anglojęzycznej Wikipedii około 60% wikipedystów ma wykształcenie wyższe, średnia wieku to 32 lata, a poniżej 30% wikipedystów ma mniej, niż 27 lat. U nas jest podobnie, aktualnymi liczbami nie dysponujemy, ale i tak obalamy stereotyp wikipedysty-gimnazjalisty uzależnionego od komputera.
Do Wikipedii jako źródła wiedzy sięgają nie tylko uczniowie i dziennikarze.
"Z naszych informacji korzystają nie tylko urzędnicy, ale też sądy. Tak postępuje trybunał w Luksemburgu, polski Sąd Najwyższy, sądy rejonowe, okręgowe i apelacyjne. [...] Portal administracja3.inforlex.pl znajduje 315 orzeczeń ze słowem "wikipedia", a to nie wszystkie. W działalności sądów administracyjnych najwięcej spraw z Wikipedią to sprawy - uwaga - podatkowe!
Szymon "Tar Lócesilion" Grabarczuk przypomina też, że Wikipedia jest projektem społecznościowym:
Jesteśmy towarzyscy. Wikipedia to hasła i społeczność, a społeczność wykształca kulturę. Mamy więc swoje dowcipy, "choroby", spotykamy się, wśród nas są małżeństwa. Bywa, że małżeństwo edytuje z jednego konta. Poza tym wśród nas są homoseksualiści, osoby duchowne (nie tylko katolickie), naukowcy, biznesmeni, prawnicy, emeryci, uczniowie, studenci. Pochodzimy głównie z większych miast.
Nie pozostaje nam nic innego jak złożyć polskiej Wikipedii życzenia urodzinowe.
