Polak potrafi? Jak najbardziej. Oto polskie wynalazki, które zmieniły świat

Lampa naftowa to zdecydowanie jeden z najbardziej znanych polskich wynalazków. Została zbudowana w 1853 roku przez polskiego farmaceutę Ignacego Łukasiewicza. Urodzonemu w 1822 roku Łukasiewiczowi, w lwowskiej aptece, udało się uzyskać ciecz, której właściwości nadawały się do bezpiecznego spalania w lampie.

Lampa początkowo była wykorzystywana podczas nocnych operacji w szpitalach, ale później stała się głównym źródłem światła. Pierwsza na świecie naftowa lampa uliczna została postawiona w 1854 roku na terenie dzisiejszej Polski, w Gorlicach.

Kamizelka kuloodporna to z kolei jeden z tych "mniej oczywistych" polskich wynalazków. Mogłoby się wydawać, że za jej stworzeniem stoi wojsko USA lub innego mocarstwa militarnego. Ten, ratujący życie przedmiot jest jednak dziełem zakonnika, Kazimierza Żeglenia. Wyjechał on do Chicago, gdzie był świadkiem zamachu na Carter Harrison, burmistrza tego miasta. Wtedy, w jego głowie zrodził się pomysł stworzenia ubrania mogącego zatrzymać kule.

Polak skonstruował kamizelkę złożoną z kilku warstw wytrzymałego jedwabiu impregnowanego w tajemniczej substancji. W 1897 roku opatentował swój wynalazek, a następnie udał się do Europy. Tam nawiązał współpracę z innym Polakiem - Janem Szczepanikiem. Po powrocie Żeglenia do USA sprzedawał kamizelki na za oceanem, a Szczepanik (po udoskonaleniu) oferował je w Europie. Drugi z twórców kamizelki stał się bardzo popularny po zamachu na króla Hiszpanii (Alfonsa XIII), który przeżył wybuch bomby w karecie chronionej materiałem stworzonym przez Szczepanika.

Bez tego narzędzia nie wyobrażamy sobie dziś jazdy samochodem w deszczu. Pierwsze wycieraczki pojawiły się na przełomie XIX i XX wieku. Za ich twórcę uważa się kilka osób różnych narodowości. To między innymi Amerykanka Mary Anderson, która w 1903 roku otrzymała patet na ten wynalazek, ale także wybitny polski pianista Józef Hofmann.

Poza muzyką Hofmanna interesowała także motoryzacją. Polak wpadł na pomysł skonstruowania wycieraczek inspirując się działaniem metronomu, czyli urządzenia podającego tempo utworu muzycznego. Hofmann przestawiał projekt amerykańskiej firmie Ford Motor Company, która wkrótce wdrożyła go do produkcji seryjnej. Poza wycieraczkami Hofmann skonstruował także m. in. spinacz biurowy, do którego stworzenia zainspirował go kształt nuty.

Stabilizacja obrazu jest dziś niemal nieodłącznym elementem każdego aparatu czy obiektywu z wyższej półki. Coraz częściej pojawia się także w smartfonach. Pozwala zrobić nieporuszone zdjęcie w słabych warunkach oświetleniowych, nawet przy dość długich czasach naświetlania. Bardzo przydaje się także w filmie, gdzie eliminuje drżenie kamery.

Pierwszym na świecie urządzeniem nagrywającym wyposażonym w stabilizację obrazu był aeroskop. To kamera filmowa skonstruowana w 1908 roku przez Polaka - Kazimierza Prószyńskiego. Aeroskop znacząco przyczynił się do rozwoju filmografii.

Twórcami pierwszego wykrywacza min są dwaj polscy porucznicy: Józef Kosacki i Andrzej Garboś, którzy wynaleźli wykrywacz na przełomie 1941 i 1942 roku. Urządzenie było zbawienne dla saperów podczas II wojny światowej, przyczyniając się do wielu zwycięstw i było aktywnie używane przez kolejne kilkadziesiąt lat.

Niestety Kosacki i Garboś nigdy nie opatentowali wykrywacza, przekazując go bezpłatnie brytyjskiej armii. Po raz pierwszy użyto go w II bitwie pod El Alamein (w Egipcie) wygranej przez Aliantów pod koniec 1942 roku.

Najnowszym wynalazkiem w zestawieniu jest Melex. Niewielki pojazd elektryczny powstał w wydzielonej części fabryki PZL-Mielec w 1971 roku. Początkowo Meleksy produkowane były tylko jako wózki golfowe, jednak dziś są przeznaczone także do wykorzystywania w turystyce lub transporcie towarów (np. na lotniskach).

Melex - choć nie był pierwszym pojazdem tego typu - zyskał uznanie na całym świecie i stał się na tyle popularny, że inne takie pojazdy również zaczęto nazywać "Meleksami". Firma Melex to także jeden z najdłużej działających producentów pojazdów elektrycznych na świecie.