10 razy szybciej od dźwięku. Z taką prędkością poleciał najszybszy samolot świata. Rekordzistów jest jednak znacznie więcej

Najszybszy samolot poleciał z prędkością prawie 10 razy większą od dźwięku. Swoją zawrotną karierę zakończył jednak w wodach Pacyfiku. Jak radzili sobie inni rekordziści?
Cessna Citation X Cessna Citation X fot. Global Jet / Flickr: Citation X / Creative Commons Uznanie autorstwa 2.0

Najszybszy będący w użyciu samolot pasażerski - Cessna Citation X - 1 127 km/h

Najszybszym obecnie użytkowanym samolotem pasażerskim jest Citation X. To biznesowy odrzutowiec produkowany od 1996 roku przez amerykańską firmę Cessna. Od 2013 roku firma produkuje unowocześnioną wersję Citation X, w której m.in. zdecydowano się na silniki Rolls-Royce o większym ciągu i dodano charakterystyczne winglety. Prędkość przelotowa samolotu to 976 km/h, a prędkość maksymalna wynosi 1145 km/h (wcześniej 1127 km/h).

Maszyna ma ponad 22 metry długości, a rozpiętość skrzydeł to niecałe 20 metrów. Samolot waży niecałe 10 ton i może zabrać na pokład dwóch członków załogi i 12 pasażerów. Cena jednego egzemplarza wynosi ponad 23 mln dolarów. Do tej pory wyprodukowano 330 egzemplarzy.

Cessna Citation X - pomimo, że produkowana jest od 1996 roku - zdobyła tytuł najszybszego samolotu w użyciu dopiero w 2003 roku. Do tamtego czasu tytuł ten nosił samolot Concorde, który rozwijał prędkość ponaddźwiękową. Prędkość dźwięku (w temperaturze 15 st. C) wynosi ok. 1225 km/h, dlatego Citation X nie jest uznawany za samolot ponaddźwiękowy.

Concorde w 2003 roku Concorde w 2003 roku fot. Alexander Jonsson / GNU Free Documentation License, Version 1.2

Najszybsze samoloty pasażerskie - Concorde i Tu-144 - 2 270 / 2 500 km/h

Tytuł najszybszego samolotu pasażerskiego w użyciu przez długi czas nosił francusko-brytyjski Concorde przeznaczony głównie do lotów transatlantyckich. Maszyna wykonała pierwszy lot ponaddźwiękowy jeszcze w 1969 roku, a była produkowana w latach 70-tych. Samolot osiągał prędkość przelotową wynoszącą 2150 km/h, a prędkość maksymalna dochodziła do 2270 km/h. Concorde okazał się bardzo udaną konstrukcją i był użytkowany aż do 2003 roku.

Niestety samolot powodował problemy związane z osiąganiem prędkości ponaddźwiękowej. Były to m.in. gromy dźwiękowe podczas poruszania się powyżej prędkości dźwięku. Problemem okazało się również starzenie się konstrukcji i duże koszty eksploatacji, a także katastrofa z 2000 roku (spowodowana przez inny samolot). Maszyna była także mało ekonomiczna, zabierała na pokład maksymalnie 128 pasażerów i zużywała duże ilości paliwa w locie ponaddźwiękowym. Concorde powstał w liczbie 20 egzemplarzy.

Francusko-brytyjski samolot nie był jednak jedynym ponaddźwiękowym transportem pasażerskim. Podobną konstrukcję zbudowało ZSSR. Mowa o Tupolewie Tu-144, który miał prędkość przelotową na poziomie 2300 km/h i maksymalną równą 2500 km/h. Konstruktorzy bardzo spieszyli się z budową Tu-144, aby pokazać go tuż przed Concordem. Tu-144 był kopią Concorde'a i możliwe, że był oparty na szpiegostwie przemysłowym.

Powstało łącznie 16 egzemplarzy, które z powodu pośpiechu zmagały się z dużymi problemami (dwie katastrofy) i bardzo szybko zostały wycofane ze służby. Maszyna miała także znacznie krótszy zasięg od Concorde'a. Do dziś jednak żaden samolot pasażerski nie osiągnął większej prędkości maksymalnej.

Concorde miał opuszczony "nos", co poprawiało widoczność podczas lądowania:

Concorde w 1974 rokufot. Steve Fitzgerald / GNU Free Documentation License w wersji 1.2

Poniżej zdjęcie samolotu Tu-144:

Tu-144fot. public domain

MiG-25 MiG-25 fot. Dmitriy Pichugin / Wikipedia / GNU Free Documentation License, Version 1.2

Najszybszy samolot uzbrojony - MiG-25 (Foxbat) - 3 470 km/h

Najszybszą z maszyn uzbrojonych jest radziecki myśliwiec MiG-25, który osiąga prędkość maksymalną równą prawie 3470 km/h. MiG-25 powstał jeszcze w latach 60-tych i był produkowany do połowy lat 80-tych.

Myśliwiec ma na wyposażeniu 4 rakiety umieszczone standardowo pod skrzydłami i ponad 1700 km zasięgu. W środku znalazło się miejsce dla jednego pilota, który może wznieść się na wysokość ponad 30 km nad ziemią (samoloty pasażerskie zazwyczaj 10-12 km).

MiG-25 Samolot był wykorzystywany przez wojsko ZSRR, a dziś używany jest przez Rosję, Algierię i kilka państw azjatyckich.

MiG-25fot. Alex Beltyukov - RuSpotters Team / Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

SR-71B Blackbird SR-71B Blackbird fot. domena publiczna

Najszybszy samolot nieuzbrojony - Lockheed SR-71 Blackbird - 3 530 km/h

Najszybszym samolotem nieuzbrojonym jest Lockheed SR-71 Blackbird. To amerykański samolot patrolowy stworzony w latach 60-tych. Rozwijał prędkość 3530 km/h i latał na wysokości do 36,5 km.

SR-71 Blackbird miał za zadanie rozpoznawać i patrolować teren, jednak w związku z rozwojem satelitów został wycofany ze służby wojskowej jeszcze w latach 80-tych. Teraz niezwykły samolot możemy podziwiać jedynie w muzeach, choć jeszcze w latach 90-tych korzystała z niego NASA.

SR-71B Blackbirdfot. domena publicza

North American X-15 North American X-15 fot. domena publiczna

Najszybszy eksperymentalny samolot załogowy - North American X-15 - 7 274 km/h

North American X-15 to niezwykły samolot eksperymentalny wyprodukowany przez amerykańską firmę North American Aviation. Maszyna jest posiadaczem kilku rekordów wysokości i prędkości lotu załogowego.

X-15 wzniósł się w 1963 roku na maksymalną wysokość prawie 108 km. Przyjmuje się, że granica kosmosu znajduje się na wysokości 80 lub 100 km, X-15 można więc nazwać samolotem kosmicznym, czyli połączeniem rakiety kosmicznej i samolotu. W 1976 roku rozpędził się do 7274 km/h (na wysokości niecałych 60 km). Samolot wykorzystuje silniki rakietowe.

Do dziś rekord prędkości załogowego samolotu ustanowiony przez X-15 nie został pobity.

NASA X-43. Grafika koncepcyjna NASA NASA X-43. Grafika koncepcyjna NASA fot. domena publiczna

Najszybszy eksperymentalny samolot bezzałogowy - X-43 - 11 760 km/h

Najszybszym samolotem świata jest maszyna stworzona przez NASA o niezbyt oryginalnej nazwie X-43. To właśnie ten samolot pobił rekord prędkości ustanowiony wcześniej przez North American X-15 (z poprzedniego slajdu). W 2004 roku rozpędził się do zawrotnej prędkości nieco ponad 9,6 mach, czyli 11760 km/h. To prawie 10 razy więcej od prędkości dźwięku.

X-43 miał 3,5 metra długości, rozpiętość skrzydeł równą 1,5 metra i został wyniesiony na wysokość ponad 30 km za pomocą bombowca, a następnie specjalnej rakiety. X-43 był wyposażony w silnik strumieniowy dostosowany do bardzo wysokich prędkości. Za jego pomocą z ok. 6000 km/h rozpędził się do rekordowej prędkości w 10 sekund. Po tym czasie - zgodnie z planem - spadł do Pacyfiku.

Lot testowy X-43 w 2004 roku

fot. domena publiczna

Więcej o: