Kolej Plus. Na czym polega program? Jakie zmiany przyniesie?

Kolej Plus to rządowy program, który ma przywrócić połączenia kolejowe w przynajmniej 20 miastach średniej wielkości. 4 marca 2020 Prezydent podpisał nowelizację ustawy z 9 stycznia 2020 o transporcie kolejowym, która 27 kwietnia weszła w życie. Zgodnie z założeniami programu, do 2028 roku wydanych ma zostać 6,5 mld złotych. Kto stanie się jego beneficjentem?

Ustawa "Kolej Plus" weszła w życie

Ustawa "Kolej Plus" z 9 stycznia 2020 r. została wzbogacona o nowelizację, którą 4 marca 2020 r. podpisał prezydent Andrzej Duda.  Media obiegły zdjęcia przedstawiające głowę państwa podpisującą dokument na peronie dworca w Końskich. Nowe przepisy zostały opracowane jeszcze na długo przed nastaniem czasu społecznej kwarantanny.  Towarzyszący mu minister infrastruktury Andrzej Adamczyk stwierdził:

Naszym celem jest kolej bezpieczna, komfortowa i przewidywalna, a przede wszystkim dostępna dla mieszkańców naszego kraju, szczególnie mniejszych miast i miejscowości. Program Kolej Plus jest szansą, że kolej wróci na tereny, które pozbawione były tego środka transportu i umożliwi ich rozwój

Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

Program Kolej Plus - kluczowe założenia

Nowy program rządowy wart 6,5 mld złotych przeznaczonych do wydania do 2028 r. ma na celu przeciwdziałanie wykluczeniu komunikacyjnemu poprzez przywracanie zlikwidowanych dawniej połączeń kolejowych i modernizację już istniejących. Powstrzymanie degradacji infrastruktury kolejowej jest przeznaczona na rynek lokalny i regionalny. Sam pomysł opiera się n współpracy państwa z samorządami terytorialnymi. 

Dodatkowo ograniczona ma być likwidacja połączeń kolejowych. Dodatkowo wprowadzone zostaną zmiany polegające na tym, że:

• przewozy pasażerskie na poziomie wojewódzkim będą dodatkowo wspierane poza obrębem województwa (dalej, niż do najbliższej stacji poza własnym województwem o ile interes społeczny tego wymaga)
• można będzie dotować z Funduszu Kolejowego zakup. modernizację lub naprawę pojazdów kolejowych przeznaczonych na potrzeby transportu publicznego
• środki niewykorzystane będzie można wydać w kolejnych latach
• uproszczony zostanie system przetargowy
• inwestycje kolejowe będzie można finansować z nowych źródeł do których zaliczać będą się środki z emisji skarbowych papierów wartościowych
• będzie można bezpłatnie przekazywać linie kolejowe samorządom

Funkcjonowanie samego programu Kolej Plus, rozpoczęte z dniem 1 styczna 2019 r., potrwa do 31 grudnia 2028 r. Przy tym w budżecie wartym 6,5 mld złotych dofinansowanie wyniesie 5,5 mld, gdzie samorządy będą musiały dołożyć kolejny 1 mld. 

Kolej Plus - mapa połączeń zagęści się

Mapa aktywnych połączeń kolejowych w Polsce ma się zagęścić. Celem programu jest realizacja inwestycji:

• liniowych: budowa nowych lub modernizacja już istniejących linii kolejowych dla celów ruchu pasażerskiego
• punktowych: budowa nowych przystanków i innej infrastruktury kolejowej

• Zobacz też: Kolejny program PiS z "plusem" rozwiąże problemy polskich kolei? "Samorządy mogą nie udźwignąć tak dużych wydatków"

Kolej Plus. Gdzie będzie realizowana? 

Kolej Plus. Gdzie można się spodziewać realizacji rządowego programu? Samorządy - beneficjenci dofinansowania muszą spełniać określone warunki:

• mieć więcej, niż 10 tysięcy mieszkańców
• nie posiadać pasażerskiej komunikacji kolejowej z miastem wojewódzkim
• posiadać pasażerską komunikację kolejową z miastem wojewódzkim, która musi jednak w najbliższym czasie zostać zmodernizowana

Realizacja zadania przekazana został spółce PKP Linie Kolejowe. Do realizacji wytypowano wstępnie 20 projektów o różnym zakresie prac i kosztów. Wśród nich znajdą się zarówno trasy łączące Lublin z Zamościem lub Legnicę z Jelenią Górą, ale także Warszawę z Piasecznem i Konstancinem Jeziorną. Zestawienie projektów poznasz tutaj.

Charakterystyczne dla sieci kolejowej w Polsce jest, że wprawdzie jej gęstość z reguły jest większa, niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej, ale od lat 90. następuje stały trend do zmniejszania długości obsługiwanych linii, likwidowania połączeń i zamykania dworców lub przystanków. To negatywny trend biorąc pod uwagę, że transport kolejowy jest znacznie bardziej ekologiczny i mniej uciążliwy dla środowiska, niż ulice i drogi zapchane autami. Często od pasażerskiego transportu kolejowego są odcięte całkiem duże miejscowości. Oto przykłady:

• Czeladź (32 tys. mieszkańców)
• Marki (32 tys.)
• Police (33 tys.)
• Piekary Sląskie (56 tys.) 
• Bełchatów (58 tys.)
• Mielec (60 tys.)
• Lubin (73 tys.)
• Jastrzębie Zdrój (93 tys. - największe polskie miasto bez dostępu do ruchu kolejowego)

Długość sieci kolejowej w Polsce Gazeta.pl / źródło: Karol Trammer, 'Ostre cięcie. Jak niszczono polską kolej'