"Obecna edycja 'Raportu' obejmuje wyniki pełnego kwartału negatywnego oddziaływania pandemii COVID-19 na gospodarkę. W polityce kredytowej banków i popycie na kredyty pogłębiły się tendencje z I kwartału br. Zdecydowana większości banków zaostrzyła - często w znacznej skali - kryteria polityki kredytowej oraz gros warunków udzielania kredytów. W opinii respondentów niepewność co do dalszych gospodarczych i społecznych skutków rozprzestrzeniania się pandemii silnie obniżyła popyt na kredyt ze strony sektora niefinansowego, w tym szczególnie na kredyty dla małych i średnich przedsiębiorstw i kredyty konsumpcyjne" - czytamy w raporcie pt. "Sytuacja na rynku kredytowym - wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych III kwartał 2020 r.".
W II kw. br. zaobserwowano zaostrzenie przez większość banków kryteriów polityki kredytowej wobec przedsiębiorstw, silniejsze w przypadku sektora małych i średnich przedsiębiorstw motywowane głównie pogorszeniem się sytuacji gospodarczej, w tym branż wrażliwych na oddziaływanie pandemii.
"Na III kwartał banki przewidują odwrócenie tendencji i nieznaczne łagodzenie polityki kredytowej oraz niewielki wzrost popytu we wszystkich kategoriach kredytów dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych" - czytamy dalej.
Banki planują łagodzenie restrykcji
Na III kwartał 2020 r. banki przewidują zakończenie zwiększania restrykcyjności polityki kredytowej. W segmencie krótko- i długoterminowych kredytów dla dużych przedsiębiorstw banki planują niewielkie złagodzenie polityki (5 proc. i 7 proc.). W przypadku kredytów dla sektora MSP przewidywania banków są zróżnicowane. Procenty netto odnośnie do polityki kredytowej wobec MSP w III kwartale br. wynoszą około 11 proc. dla kredytów krótkoterminowych i około -4 proc. dla kredytów długoterminowych. NBP zwraca jednak uwagę, że w przypadku kredytów dla MSP porównywalne grupy banków prognozują zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów krótko- i długoterminowych o znacznej skali (-15 proc. i -24 proc.), jak i ich nieznaczne złagodzenie (28 proc. i 21 proc.).
Banki prognozują pojawienie się większego popytu na kredyt dla dużych oraz małych i średnich przedsiębiorstw: wyraźnie silniejszego na kredyty krótkoterminowe (63 proc. i 67 proc.) niż długoterminowe (16 proc. i 39 proc.). Tylko pojedyncze banki oczekują spadku popytu we wszystkich kategoriach kredytów, podano także.
Na rynku kredytów mieszkaniowych w II kw. br. odnotowano "wyraźne zaostrzenie przez większość banków kryteriów polityki kredytowej, głównie ze względu na niepewność co do przyszłej sytuacji gospodarczej; zaostrzenie większości warunków udzielania kredytów, w szczególności podwyższenie wymaganego wkładu własnego i marży kredytowej", podał bank centralny.
Zmniejszył się popyt na kredyty mieszkaniowe w II kw. 2020 r.
W II kwartale 2020 r. wyraźnie zmniejszył się popyt na kredyty mieszkaniowe (-66 proc.), przy czym około połowy respondentów wskazało na spadek popytu o znacznej skali.
"Na III kwartał 2020 r. banki spodziewają się odwrócenia tendencji i złagodzenia polityki kredytowej (46 proc.) przy nieznacznym wzroście popytu na kredyty mieszkaniowe (25 proc.)" - napisano w raporcie.
Drugi kwartał 2020 r. był kolejnym okresem silnego zaostrzania przez banki kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych (-93 proc.); większość respondentów (około 68 proc.) wskazała na znaczne zaostrzenie.
"W II kwartale 2020 r. niemal wszystkie ankietowane banki zaobserwowały pogłębiający się spadek popytu na kredyty konsumpcyjne (procent netto -93 proc.). Banki uzasadniały spadek popytu m.in. pogorszeniem sytuacji gospodarstw domowych (-73 proc.), zaostrzeniem kryteriów i warunków udzielania kredytów konsumpcyjnych (-57 proc. i -43 proc.), jak również spadkiem zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku (-38 proc.). W opinii banków na spadek popytu istotny wpływ miała niepewność co do gospodarczych i społecznych skutków rozprzestrzeniania się pandemii COVID-19, tj. utrata miejsc pracy i części dochodów, zamykanie działalności przedsiębiorstw, ograniczanie się gospodarstw domowych do zakupu wyłącznie niezbędnych dóbr konsumpcyjnych" - czytamy dalej.
"Na III kwartał 2020 r. banki przewidują odwrócenie aktualnych tendencji i nieznacznego złagodzenia polityki kredytowej (29 proc.). Prognozy banków co do zmian popytu na kredyty konsumpcyjne są zróżnicowane (17 proc.) – niektóre banki oczekują nieznacznego wzrostu (46 proc.), inne natomiast znacznego bądź nieznacznego spadku popytu (-29 proc.)" - napisano także.
NBP podkreślił, że począwszy od bieżącej edycji ankiety we wszystkich pytaniach zastosowano jednolitą bazę odniesienia przy liczeniu procentu netto, tj. wszystkie uczestniczące w ankiecie banki działające w danym segmencie rynku. Poprzednio za podstawę do liczenia struktur procentowych pytań dotyczących przyczyn zmian polityki kredytowej lub popytu na kredyt przyjmowano wyłącznie banki deklarujące zmiany w tym zakresie.
