Sprzedaż detaliczna w październiku spadła o 2,3 proc. w porównaniu z październikiem zeszłego roku - podał GUS. To zaskakująco negatywne dane, bo choć ekonomiści spodziewali się, że ten wskaźnik będzie na minusie, to średnia oczekiwań wskazywała spadek o zaledwie 0,5 proc. Miesiąc temu sprzedaż jeszcze rosła, o 2,5 proc. rok do roku, październikowy spadek jest pierwszym od czerwca.
GUS: sprzedaż detaliczna zaskakująco w dół
Odczyt jest niespodziewany, tym bardziej że przecież w październiku nie obowiązywały dodatkowe restrykcje związane z branżą handlową. Premier Mateusz Morawiecki ogłosił zamknięcie większości sklepów w galeriach i parkach handlowych dopiero od 7 listopada. Mimo to, Polacy na zakupy ruszyli mniej chętnie.
Widać to w szczegółach raportu Głównego Urzędu Statystycznego. Wśród najmocniej spadających (w cenach stałych) są kategorie: sprzedaż paliw (-13,4 proc. rok do roku - nic dziwnego, nie dość, że spadła mobilność Polaków, to jeszcze ceny samych paliw też), tekstylia, odzież, obuwie (-9,7 proc. rdr), pojazdy samochodowe, motocykle, części (- 8,0 proc.), prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach (- 3,7 proc.) i żywność, napoje i wyroby tytoniowe (-2,0 proc.). Rosła zaś sprzedaż mebli, RTV, AGD (+11,9 proc. rdr), oraz w kategorii farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt ortopedyczny (+1,3 proc.).
Tutaj na uwagę zasługuje szczególnie sprzedaż odzieży i obuwia. Jesień, czyli trzy ostatnie miesiące roku, to dla ten branży zwykle czas największych żniw. Ekonomiści mBanku zauważają, że sprzedaż takich produktów spadła także w ujęciu miesięcznym (o 5,1 proc.), co w październiku jest rzadkością.
Dlaczego Polacy kupują mniej?
Ten bank zresztą miał wyjątkowo ponure prognozy dla dzisiejszych danych - spodziewał się spadku sprzedaży aż o 4,5 proc. To dlatego, że banki mają możliwość śledzenia transakcji kartowych, więc niemal na bieżąco widzą trend.
)
To oczywiście dane wyrywkowe, ale potwierdzają się wśród dużych instytucji. Według ekspertów wygląda na to, że Polacy, mimo że sklepów nie zamknięto, sami ograniczyli się w czasie pandemii. Zostawali w domach i unikali zakupów. W przypadku niektórych kategorii zakupy nie były też po prostu konieczne - skoro pracujemy zdalnie, to nie potrzebujemy nowych ubrań do biura, a skoro nie pojedziemy do rodziny z okazji Wszystkich Świętych, nowe buty także się nie przydadzą. Skoro siedzimy więcej w domach, chętniej kupujemy przez internet - udział handlu online w sprzedaży ogółem zwiększył się z 6,8 proc. do 7,3 proc.
Listopad będzie jeszcze gorszy
Raczej nie ma co liczyć, że dane za ten miesiąc pokażą odbicie. Pekao SA w komentarzu do raportu GUS pisze, że to "początek serii gorszych odczytów dotyczących konsumpcji prywatnej w Polsce". I także powołuje się na swoje dane kartowe. "Nasze wewnętrzne dane dotyczące transakcji kartowych wskazują na to, że w połowie listopada doszło do wyraźnego tąpnięcia sprzedaży w sekcjach objętych nowymi restrykcjami (m.in. odzież, obuwie, meble), choć jego głębokość jest mniejsza niż wiosną" - piszą ekonomiści i szacują, że w tym miesiącu sprzedaż detaliczna mogła się skurczyć o 7-10 proc. rok do roku.
Podobne obserwacje mają eksperci ING Banku Śląskiego i mBanku. Ci drudzy spodziewają się, że spadki sprzedaży mogą być dwucyfrowe, choć nie tak głębokie jak na wiosnę. "Samoograniczenie się konsumentów ma jednak mniejszą skalę niż w kwietniu (częściej dokonywane są zakupy), nie odnotujemy też takich spadków w przypadku sektorów nieobjętych restrykcjami (np. sprzedaż pojazdów samochodowych). Pewne są natomiast wzrosty udziały sprzedaży przez internet, ale nie zrekompensują one spadków stacjonarnych wydatków" - wyjaśniają.
Na to, że listopad może wyglądać w handlu dość słabo, wskazują także badania koniunktury konsumenckiej opublikowane przez GUS. Wskaźnik ufności konsumenckiej spadł w listopadzie o 9,2 punktu procentowego w porównaniu z październikiem i wynosi -29,2 pkt.
)
Dla sprzedawców cała nadzieja w grudniu. I rząd jak na razie tej nadziei nie przekreśla. W sobotę premier Mateusz Morawiecki ogłosił, że od 28 listopada wszystkie sklepy w galeriach handlowych będą mogły być otwarte (przy zastrzeżeniu odpowiednich wymogów sanitarnych). Pojawiły się nawet głosy o możliwej dodatkowej niedzieli handlowej w grudniu, która miałaby obowiązywać w mikołajki - jak na razie, zgodnie z ustawą o ograniczeniu handlu w niedziele, sklepy mogą być otwarte 13 i 20 grudnia.
