Zwolnienie lekarskie wystawiają lekarze po odbyciu konsultacji i stwierdzeniu niezdolności do pracy u pacjenta. Uprawnieni są do tego lekarze, lekarze dentyści, felczerzy i starsi felczerzy, którzy posiadają profil informacyjny na platformie ZUS. Zaświadczenie lekarskie wystawiane jest w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego kwalifikowanym certyfikatem lub profilem zaufanym ePUAP.
W zależności od rodzaju schorzenia, niezdolność do pracy może być krótkotrwała i trwać kilka dni lub w przypadku poważniejszych problemów - nawet kilkanaście tygodni. Przepisy nie regulują w żaden sposób tego, jak długo może trwać zwolnienie po odbyciu badania. Zdarza się jednak, że pacjent trafia do lekarza nieco później, niż pojawią się pierwsze objawy. Pojawia się wówczas pytanie, czy zwolnienie lekarskie można wystawić wstecz, aby usprawiedliwić np. nieobecność w pracy spowodowaną problemami zdrowotnymi?
Otóż okazuje się, że lekarz ma prawo wystawić takie zwolnienie. Wszelkie związane z tym kwestie zostały uregulowane w dokumentach takich jak: ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie sposobu i trybu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim.
Zwolnienie lekarskie umożliwia pacjentowi pozostanie w domu w celu podjęcia stosownego leczenia. Okres niezdolności do pracy potwierdzony zaświadczeniem lekarskim może zgodnie z przepisami obejmować nie więcej niż trzy dni wstecz względem dnia, w którym zostało przeprowadzone badanie lekarskie.
Okres pandemii koronawirusa w znaczny sposób wpłynął na zmianę w kwestii wydawania zwolnień lekarskich, skierowań do specjalistów czy konsultacji z lekarzami. Konieczność zachowania dystansu społecznego upowszechniła stosowanie teleporad, a co za tym idzie także e-zwolnień lekarskich.
W 2021 roku obowiązuje zasada, że zwolnienie lekarskie może być wystawione do trzech dni wstecz nim ma miejsce teleporada lub wizyta bezpośrednia w przychodni. Warunkiem wystawienia takiego zwolnienia jest wynik badania wskazujący, że bez wątpliwości chory w tym okresie faktycznie był niezdolny do pracy. Wyjątkiem jest zwolnienie od psychiatry. Lekarz tej specjalizacji może wystawić zaświadczenie lekarskie na okres wcześniejszy niż trzy dni poprzedzające dzień badania. Dzieje się tak wtedy, gdy podejrzewa on występowanie u chorego zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność pacjenta do oceny swojego postępowania.