Zmian od początku 2022 r. albo w jego trakcie będzie oczywiście bardzo wiele. Wybraliśmy dziesięć, o których naszym zdaniem warto szczególnie pamiętać i które mogą mieć wpływ na portfele wielu osób.
1. Polski Ład - największa od lat rewolucja podatkowa
Nie sposób chyba nie zacząć od Polskiego Ładu, bo rewolucja w podatku PIT od 1 stycznia 2022 r. dotknie każdego, kto ma jakieś dochody. Według rządowych wyliczeń, większości Polaków zostawi "na rękę" więcej z wypłaty (albo emerytury czy renty).
Kręgosłupem całych zmian jest trójpak:
- podwyżka kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł dla wszystkich podatników - dziś to 0-8 tys. zł w zależności od poziomu dochodów,
- podniesienie drugiego progu podatkowego z ok. 85,5 tys. zł do 120 tys. zł. Oznacza to, że wyższa kwota dochodów będzie opodatkowana stawką 17 proc.,
- brak odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Obecnie i po zmianach wynosi 9 proc. dochodu (czy konkretnie - podstawy wyliczenia składki). Dziś jednak 7,75 proc. można odliczyć od podatku. Od 1 stycznia nie będzie to możliwe.
Ale de facto zmian będzie więcej. Osoby z zarobkami ok. 5,7-11,1 tys. zł brutto zostaną objęte ulgą dla klasy średniej (aby zmiana podatkowa była dla nich neutralna). Osoby z przynajmniej czwórką dzieci dostaną stawkę PIT 0 proc. dla dochodów do ok. 115,5 tys. zł, dla małżonków limit będzie dwa razy wyższy - ok. 231 tys. zł.
)
2. Polski Ład zmieni zasady dla firm
Efektów Polskiego Ładu w postaci wyższych obciążeń obawiają się przedsiębiorcy. To m.in. rewolucyjna zmiana w wyliczaniu składki zdrowotnej - nie będzie już ryczałtowa, ale zależna od dochodu (dla osób na podatku liniowym i na zasadach ogólnych).
W przypadku przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych wyniesie ona 9 proc. dochodu, w przypadku osób samozatrudnionych opodatkowanych podatkiem liniowym 4,9 proc. W obu przypadkach kwota ta nie będzie mogła być niższa niż 270 zł na miesiąc.
W przypadku karty podatkowej składka zdrowotna wyniesie 270,90 zł miesięcznie. Z kolei przy ryczałcie będą trzy stawki składki zdrowotnej. Nie można jeszcze dokładnie powiedzieć, jakie będą to kwoty, bo będą one zależeć od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 roku (a tę kwotę poznamy dopiero w styczniu). Przy założeniu, że będzie to kwota 6 tys. zł, składka zdrowotna dla ryczałtowców wyniesie miesięcznie:
- przy rocznych przychodach do 60 tys. zł - 324 zł
- przy rocznych przychodach 60-300 tys. zł - 540 zł
- przy rocznych przychodach ponad 300 tys. zł - 972 zł
Do tego dochodzi - jak co roku - podwyżka pozostałych składek ZUS. Łącznie składka emerytalna, rentowa, wypadkowa. chorobowa i na Fundusz Pracy wyniesie 1211,28 zł, tj. o 135,60 zł więcej niż w 2021 r.
Uwaga! Warto pamiętać, że zmiany podatkowe w ramach Polskiego Ładu to temat-rzeka, który de facto tylko zasygnalizowaliśmy. W wielu firmach księgowi będą mieli pełne ręce roboty i głowy nowej wiedzy. Zmienią się np. zasady rozliczenia sprzedaży przedmiotów wykupionych z leasingu, zasady amortyzacji części środków trwałych czy wykupu przedmiotów poleasingowych, w życie wejdą zmiany w ulgach podatkowych na badania i rozwój itd.
Polski Ład zakłada też m.in. obniżki stawek ryczałtu dla części zawodów. Przykładowo, z 17 do 14 proc. ma spaść stawka dla medyków (m.in. lekarzy, dentystów, pielęgniarek, położnych), zaś z 15 do 12 proc. dla programistów. Od 2023 r. obowiązywać z kolei zaczną rewolucyjne zmiany dotyczące opodatkowania przychodów z najmu prywatnego.
)
3. Rewolucja na umowach zlecenia
Zmiany w Polskim Ładzie będą też niekorzystne dla wielu osób pracujących na umowy zlecenia. Po pierwsze - nie obejmie ich ulga dla klasy średniej. Po drugie - zleceniobiorcy zapłacą pełną, 9-procentową składkę zdrowotną.
- Powstanie ogromna presja na to, by wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, skorzystać z umowy o dzieło - ostrzega w "Rzeczpospolitej" Anna Misiak, partner w kancelarii MDDP.
W zawieszeniu jest jeszcze jedna planowana reforma - pełne oskładkowanie umów zleceń. Dziś obowiązkowo ozusowane są wyłącznie umowy, które łącznie opiewają na kwotę do wysokości minimalnego wynagrodzenia.
)
4. Płaca minimalna w górę
Płaca minimalna w 2022 r. przebije 3 tys. zł brutto - wyniesie 3010 zł. Minimalna stawka godzinowa będzie zaś równa 19,70 zł brutto. W obu przypadkach oznacza to wzrost o ok. 7,50 proc. Co ciekawe, pierwszy raz od lat skala podwyżki płacy minimalnej brutto będzie niższa od inflacji. Z drugiej strony, w ujęciu netto płaca pracownika "na minimalnej" wzrośnie dużo mocniej - o ok. 14,6 proc. - z powodu zmian podatkowych (Polski Ład).
)
5. Akcyza na alkohol i papierosy w górę
Od początku 2022 r. akcyza na alkohol wzrośnie o 10 proc., a w kolejnych pięciu latach (2023-2027) ma iść w górę o kolejnych 5 proc. co roku. Stawka akcyzy na papierosy ma rosnąć o 10 proc. rocznie w latach 2023-2027, a w 2022 r. o 5 proc. w górę ma pójść tzw. minimalna stawka akcyzy.
Zgodnie z wyliczeniami Ministerstwa Finansów, w 2027 r. cena półlitrowej butelki wódki ma wynosić ponad 28 zł wobec ok. 22 zł obecnie. W przypadku piwa czy wina podwyżki mają sięgnąć kilku lub kilkunastu groszy co roku.
Według szacunków resortu finansów, na planowanej podwyżce akcyzy budżet państwa zyska ponad 103 mld zł w skali najbliższych dziesięciu lat.
)
6. Mandaty za prędkość mocno w górę
W 2022 r. więcej zapłacą także kierowcy z ciężką nogą. Od 1 stycznia wysokość mandatów za przekroczenie prędkości wyniesie:
- do 10 km/h – 50 zł
- 11-15 km/h – 100 zł
- 16-20 km/h – 200 zł
- 21-25 km/h – 300 zł
- 26-30 km/h – 400 zł
- 31-40 km/h – 800 zł
- 41-50 km/h – 1000 zł
- 51-60 km/h – 1500 zł
- 61-70 km/h – 2000 zł
- ponad 70 km/h – 2500 zł.
Maksymalna kwota mandatu idzie więc w górę z 500 zł do 2,5 tys. zł. A tak naprawdę znacznie mocniej, bo grzywna wyznaczona przez sąd będzie mogła wynieść nawet 30 tys. zł (dziś 5 tys. zł).
)
Wśród innych zmian w taryfikatorze mandatów są wyższe kary m.in. za nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego (min. 1,5 tys. zł), wyprzedzanie na zakazie (1 tys. zł) czy jazdę bez uprawnień (1,5 tys. zł).
)
7. Zmiana dla kredytobiorców frankowych
Od 1 stycznia 2022 r. nastąpi zmiana stopy rynkowej branej pod uwagę w oprocentowaniu kredytów frankowych. Stawkę LIBOR CHF zastąpi stopa SARON. Tak wynika z rozporządzenia Komisji Europejskiej. Powodem zmiany jest fakt, że wysokość stawki LIBOR od 2022 r. nie będzie już publikowana. To efekt zarzutów, że banki mogły manipulować jej wysokością.
Umowy kredytowe zachowują ciągłość po 1 stycznia 2022 r. bez potrzeby ich aneksowania - informują banki oraz Komisja Nadzoru Finansowego. Innego zdania jest część prawników frankowych, którzy podważają możliwość ingerencji w warunki umowy bez zgody kredytobiorcy.
Stawka SARON i LIBOR CHF mają podobną wartość, więc ewentualna różnica na racie kredytobiorcy powinna być raczej symboliczna.
)
8. Zmiany w Radzie Polityki Pieniężnej
Jeśli już przy kredytach jesteśmy, to mimo wszystko ważnym wydarzeniem w 2022 r. będzie wymiana większości członków Rady Polityki Pieniężnej. To oni decydują o poziomie stóp procentowych w kraju (które zapewne będą jeszcze kilkukrotnie w najbliższych miesiącach podnoszone), a co za tym idzie - o tempie ograniczania inflacji w Polsce, ale też skali wzrostu rat kredytów mieszkaniowych w złotych (ich oprocentowanie bazuje na stawce WIBOR, której wysokość z kolei zależy od aktualnego poziomu stóp oraz oczekiwań co do ich wysokości w przyszłości).
Członkowie RPP powoływani są na jedną, sześcioletnią kadencję. W 2022 r. - i to głównie na początku roku - kończy się ona dla większości przedstawicieli RPP.
W styczniu 2022 r. zakończy się kadencja Eugeniusza Gatnara i Jerzego Kropiwnickiego (powołanych do RPP przez Senat). W lutym z RPP pożegnają się Grażyna Ancyparowicz i Eryk Łon (powołani przez Sejm) oraz Kamil Zubelewicz i Łukasz Hardt (powołany przez Prezydenta). W marcu 2022 r. kończy się kadencja trzeciego z "sejmowych" członków RPP - Jerzego Żyżyńskiego, w listopadzie 2022 r. zaś "senackiego" Rafała Sury (a i on może odejść wcześniej, bo ma rekomendację Krajowej Rady Sądownictwa na stanowisko sędziego w Naczelnym Sądzie Administracyjnym).
A w międzyczasie - w czerwcu 2022 r. - końca dobiega jeszcze kadencja prezesa NBP Adama Glapińskiego. On akurat może (i według ostatnich informacji - chce) ubiegać się ponownie o fotel szefa polskiego banku centralnego. Jeśli jednak Glapiński nie zostanie ponownie nominowany na to stanowisko przez prezydenta, odejdzie też z RPP. Choć sądząc po słowach Dudy w Interii - iż Glapiński się sprawdził jako prezes NBP - obecny prezes NBP jest zapewne bliżej niż dalej kolejnej nominacji.
17 grudnia 2021 r. przedstawiciele senackiej większości poinformowali, że ich wspólnymi kandydatami do RPP są prof. UW prof. UW Joanna Tyrowicz, były wiceminister finansów Ludwik Kotecki oraz dr hab. Przemysław Litwiniuk.
)
9. Znów będą dopłaty do kredytów mieszkaniowych
W ramach programu Polski Ład rząd po kilku latach reaktywuje też pomysł dopłat do wkładu własnego do kredytów mieszkaniowych.
Rozwiązanie wejdzie w życie w 27 maja 2022 r. Zakłada udzielenie przez Bank Gospodarstwa Krajowego gwarancji do 20 proc. wartości udzielonego kredytu hipotecznego, maksymalnie do 100 tys. zł. Gwarancja ta ma być przez banki traktowana jak wkład własny do kredytu.
Wraz z powiększeniem się rodziny beneficjenta programu, BGK ma spłacać część kredytu - 20 tys. zł w przypadku urodzenia się drugiego dziecka i 60 tys. zł w przypadku pojawienia się trzeciego i kolejnego dziecka. Z programu będą mogły skorzystać osoby (małżeństwa lub osoby samotnie wychowujące dzieci) nabywające mieszkania w określonej limitami cenie.
)
10. Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
Rząd Zjednoczonej Prawicy nie byłby sobą, gdyby nie zaproponował jakiejś grupie społecznej nowego świadczenia socjalnego. Tym razem padło na rodziny z dziećmi.
Od 1 stycznia 2022 r. w życie wejdzie Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, czyli świadczenie w łącznej wysokości 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Będzie przysługiwało na dzieci od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia. Świadczenie będzie wypłacane w kwocie 1 tys. zł przez 12 miesięcy lub 500 zł przez 24 miesiące.
Na dzieci, które w momencie wejścia w życie ustawy będą w wieku 12-35 miesięcy, świadczenie będzie przysługiwało w proporcjonalnej wysokości. Świadczenie nie będzie uzależnione od dochodów rodziny.
Wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy będzie można złożyć wyłącznie elektronicznie, poprzez: bankowość internetową, PUE ZUS albo portal Emp@tia Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
)
