Polski Ład wprowadził chaos i w ciągu kilku pierwszych tygodni rząd musiał do niego wprowadzać setki poprawek. Jedną z ważnych reform, które wprowadził, była ta dotycząca składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Zamiast stałej kwoty, przedsiębiorcy muszą odprowadzać 9 proc. na ochronę zdrowia - liczone od osiągniętego dochodu i bez możliwości odliczenia od podatku. Wzrost obciążeń dla prowadzących firmy był znaczący, wiele osób zdecydowało się wiec zmienić formę opodatkowania na korzystniejszą.
Polski Ład sprawił, że firmy inaczej płacą podatki
Nie ma oficjalnych danych dot. tego, z jakiego opodatkowania korzystały firmy w 2022 roku. Podgląd na to dają jednak informacje z Wieloletniego Planu Finansowego na lata 2023-2026, gdzie podsumowano dochody podatkowe wg form opodatkowania - pisze "Rzeczpospolita". Widać w nich, że dochody podatkowe z 19-proc. podatku liniowego spadły o 16 proc. (6,3 mld zł) do poziomu 32,8 mld zł. Tę formę opodatkowania chętnie wcześniej wybierali przedsiębiorcy, bo dawała im możliwość odliczania VAT.
Jednocześnie drastycznie - o ponad 200 proc. - wzrosły przychody z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W 2021 roku budżet z tego tytułu otrzymał tylko 5,5 mld zł, w tym roku kwota wzrosła już do 16,3 mld zł. Część firm rozlicza się też w skali podatkowej, ale z tej formy opodatkowania korzystają głównie osoby na etatach lub innych umowach. W tym przypadku dochody spadły z 86 do 75,1 mld zł (czyli o 12,9 proc.).
- Patrząc na dane liczbowe, na te duże miliardy złotych, skala przesunięć mogła być ogromna. Możliwe nawet, że liczba tzw. ryczałtowców wzrosła o kilkaset tysięcy - komentuje dla "Rz" Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. - Atrakcyjność i dostępność ryczałtu rośnie jednak w ciągu ostatnich latach, co jest konsekwencją uproszczeń dla małego biznesu wprowadzonego przez rząd - zauważa z kolei Przemysław Pruszyński z Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan.
Samorządy tracą na zmianach po Polskim Ładzie
Eksperci "Rz" uważają, że popularność ryczałtu będzie rosnąć. Na tym mogą tracić jednak samorządy, które otrzymują pieniądze z podatków dochodowych CIT oraz PIT, ale nie z ryczałtu. Pieniądze z tego tytułu trafiają więc bezpośrednio do centralnego budżetu. Rząd zapowiedział wyrównania, ale w zeszłym roku były problemy z ich otrzymaniem. W tym roku subwencje nie zostały jeszcze rozdane.
Samorządy co prawda zdołały zwiększyć przychody z PIT oraz CIT, dzięki rozpędzonej gospodarce i wysokiej inflacji. Analitycy PKO BP zauważają jednak, że ta dynamika wzrostu jest niższa niż w poprzednich latach. Problemy widać najlepiej w deficycie budżetowym samorządów, który sięgnął już 8,2 mld zł. Na minusie na koniec 2022 roku było 55 proc. samorządów, podczas gdy w 2021 roku liczba ta wynosiła jedynie 12 proc. "Było to wynikiem nasilonej presji kosztowej przy ograniczonej możliwości zwiększenia dochodów własnych, co z kolei było pochodną zmian w podatku PIT oraz zmian w sposobie finansowania samorządów wprowadzonych przez Polski Ład z początkiem 2022" - czytamy w raporcie PKO BP.
"Rzeczpospolita" przypomina też, że Ministerstwo Finansów jeszcze w zeszłym roku zapowiadało, że w tym roku zmieni przypisy, tak by dochody z ryczałtu trafiały również do samorządów. Póki co, temat jednak nie wrócił.
