Ogółem, żywność (chodzi o podstawowe produkty rolne) w skupach potaniała o 18,9 proc. rok do roku i o 3,2 proc. w porównaniu z lipcem tego roku - podał GUS. Jest to w części oczywiście tak zwany efekt bazy - przed rokiem żywność w Polsce mocno drożała, więc tegoroczne ceny odnoszone są do zeszłorocznej zwyżki. Ale po ujęciu miesiąc do miesiąca widać uspokojenie i to powinno przełożyć się na złagodzenie inflacji.
Żywność w skupie tanieje. Źródło: GUS
GUS: żywność w skupie tanieje. A ziemniaki?
W swoich tabelkach Główny Urząd Statystyczny wyszczególnia, jak kształtują się ceny poszczególnych produktów, w skupach i na targowiskach, czyli w handlu hurtowym. Pszenica, czyli najpowszechniej wykorzystywane zboże, wyraźnie potaniała. Jej ceny w skupie spadły o 41,6 proc. rok do roku i o 5 proc. w porównaniu z lipcem, ta targowiskach te spadki są mniejsze, choć wciąż wyraźne (odpowiednio 26,2 i 3,5 proc.). W podobnej skali potaniało żyto, pszenżyto i jęczmień. Mleko w sierpniu było tańsze w skupie o 21,8 proc. w porównaniu z zeszłym rokiem, miesiąc do miesiąca ceny spadły o 1 proc. Potaniał też drób rzeźny - w hurcie o 2,2 proc. miesiąc do miesiąca i 13,1 proc. rok do roku. Trzoda chlewna w hurcie podrożała o 9,8 proc. rok do roku i potaniała o 10,4 proc. miesiąc do miesiąca.
Na tym tle negatywnie wyróżniają się ziemniaki. Od kilku miesięcy obserwujemy wzrost ich cen (także w naszym koszyku cenowym, w którym śledzimy ceny z realnych paragonów sklepowych). Nic dziwnego, że drożeją w sklepach, skoro w sierpniu ziemniaki w skupie wprawdzie potaniały miesiąc do miesiąca o 14 proc. (w końcu nadchodzi szczyt ziemniaczanego sezonu zbiorów w Polsce), ale rok do roku były droższe o 29,8 proc. To skup, bo na targowiskach ceny ziemniaków wzrosły i w stosunku do lipca - o 39,8 proc., i wobec sierpnia zeszłego roku - o 45,5 proc.
Co się dzieje z cenami ziemniaków?
Skąd ten wzrost cen? Kilka tygodni temu ekspert tłumaczył to w rozmowie z nami, zwracając uwagę na trzy główne czynniki. - Jednym z nich jest to, że z roku na rok spada krajowa produkcja. W 2023 r. areał upraw wynosi niespełna 183 tys. hektarów. W 2021 r. przekraczał natomiast 203 tys. hektarów. Kolejny problem to warunki atmosferyczne. Susza i niedobór opadów ogranicza plon ziemniaka, który jako roślina okopowa silnie reaguje na wilgotność gleby. Dlatego też więksi producenci inwestują w instalacje nawadniające, aby zwiększyć wydajność upraw. Jednak z uwagi na wysokie koszty, które w ostatnim okresie jeszcze wzrosły na skutek inflacji, część rolników ogranicza inwestycje, co przekłada się na niższy wolumen zbiorów - wyjaśniał Artur Waraksa, ekspert ekonomiczny sektora AGRO w banku ING.
Ceny hurtowe nie przekładają się 1:1 na ceny w sklepach, ale jeśli coś na rynku hurtowym tanieje, to jest szansa, że będzie tanieć albo przynajmniej przestanie drożeć w sklepach. "Polska złota jesień przyniesie mocne hamowanie cen żywności" - zauważają ekonomiści Pekao SA, publikując wykres pokazujący analogie między cenami podstawowych produktów rolnych a cenami żywności z danych o inflacji CPI.
I dodają: "Wszystko wskazuje na spadek (średnich) cen we wrześniu. Będzie to jednocześnie 5-ty miesiąc z rzędu bez wzrostu cen. Powody? Energia - wyższe limity zużycia z zamrożoną ceną. Darmowe leki dla <18 i >65. Niskie ceny paliw. Spadek cen żywności. Wrześniowa inflacja w okolicach 8,5% r/r".
Inflacja CPI, czyli konsumencka, obejmująca i towary, które kupujemy w sklepach i innych miejscach, i usługi, w sierpniu wyniosła 10,1 proc. (czyli o tyle wzrosły ceny tych towarów i usług w porównaniu z sierpniem zeszłego roku). W odniesieniu do lipca, ceny się nie zmieniły. Żywność i napoje bezalkoholowe podrożały o 12,7 proc. rok do roku, w tym mąka o 0,3 proc., mleko o 11,2 proc., mięso wieprzowe o 16,4 proc., drobiowe zaś staniało o 3,3 proc. GUS w publikowanych danych o inflacji nie wyodrębnia ziemniaków, podaje tylko zmianę cen dla warzyw ogółem - w sierpniu wzrosła o 18,2 proc. rok do roku i o 2,3 proc. miesiąc do miesiąca.
