Służba wojskowa w Izraelu jest obowiązkowa. Dla mężczyzn trwa 3 lata, dla kobiet 2. Ale nie sprowadza się ona wyłącznie do ćwiczeń z bronią. Kilka tysięcy osób zatrudnionych jest w wojsku w elitarnej Jednostce 8200, należącej do agencji wywiadu wojskowego, odpowiedzialnej za łamanie szyfrów i rozpoznanie łączności. Przypuszcza się, że to w niej stworzono jednego z najbardziej zaawansowanych i najbardziej szkodliwych robaków komputerowych jakie do tej pory powstały - Stuxnet .
Jednostka 8200 zajmuje się cyberbezpieczeństwem, porównywana jest do amerykańskiej Narodowej Agencji Bezpieczeństwa (NSA). Jeśli policzyć ile osób wywodzących się z niej założyło świetnie prosperujące firmy, to okaże się, że jest ich więcej niż start-upów założonych przez absolwentów Stanfordu . Służy w niej kilka tysięcy żołnierzy - a raczej młodych ludzi, bo obowiązkowa służba wojskowa obejmuje osoby powyżej 18 roku życia, czyli w większości absolwentów szkół średnich. Jak zauważają byli członkowie Jednostki 8200, już na poziomie zarządzania jest ona podobna do technologicznego start-upu.
Fot. J. Sosnowska
Zaczyna się od wynajdywania największych talentów. Wszystkie rozwiązania wykorzystywane w codziennej pracy tworzone są wewnątrz Jednostki, nie korzysta się z żadnego zewnętrznego oprogramowania. Nir Lempert, pułkownik rezerwy, były zastępca dowódcy Jednostki 8200 tłumaczył w Guardianie :
- "Nadrzędną misją jednostki jest ochrona życia, zapobieganie terrorowi i atakom. Uczymy naszych ludzi, że nasza misja jest tak ważna, że po prostu nie może nam się nie udać".
W ten sposób młodzi ludzie, którzy kończą służbę wojskową mają za sobą od 2 do 3 lat rozwiązywania naprawdę skomplikowanych - oraz co ważne, realnych - problemów. Potrafią współpracować w grupie, są przyzwyczajeni do szybkiego tempa pracy i mają za sobą prawdziwe doświadczenie. Z Jednostki 8200 wywodzą się z założyciele firm takich jak przejęta przez Google za ponad miliard dolarów aplikacja Waze informująca o korkach, Check Point (cyberbezpieczeństwo), ale także Imperva czy Gilat albo Stylit . Weźmy tę ostatnią firmę - oferuje ona porady stylistów i kompletne propozycje zestawów ubrań wysyłane na maila użytkowników. Całość opiera się o machine learning, choć jest też mały wkład ludzkich stylistów, ale sam pomysł i algorytmy pochodzą z Jednostki 8200. Tam wykrywały one zamachowców .
Ale to tylko nieliczne izraelskie firmy o których mogliście słyszeć. Inne to Viber, ICQ (komunikatory), Outbrain albo Any.do (popularna aplikacja to-do). Trzeba przyznać, że jak na niewielkie państwo, to całkiem sporo firm zyskało międzynarodowy rozgłos. Jak to się stało, że Izrael stał się wylęgarnią talentów technologicznych?
Fot. J. Sosnowska
Cóż - Jednostka 8200 jeszcze 10 lat temu była objęta absolutną klauzulą tajności . Ale została opisana po raz pierwszy w książce Dana Senora "Start-up Nation", uznanej za bestseller w USA. Senor opisuje w niej, jak w ciągu 60 lat niewielki przecież kraj zdołał osiągnąć tak wysoki poziom rozwoju ekonomicznego i technologicznego, że ponad 60 tutejszych firm jest na NASDAQ. Jedynie Stany Zjednoczone przewyższają pod tym względem Izrael.
Warto też sprawdzić, jak dużo różne kraje inwestują w badania i rozwój. Stany Zjednoczone przeznaczają 4,7% PKB na ośrodki R&D. W dużo mniejszym Izraelu wydatki te wynoszą 4,8% PKB (nie licząc wydatków na obronność). W Polsce według danych GUS z 2014 roku wydatki te wynosiły 0,94% PKB.
Sami Izraelczycy podkreślają, że na ich przedsiębiorczość składają się co najmniej trzy elementy:
- pomoc rządu i państwa
Rząd może zainwestować w start-up na zasadzie pożyczki do 85% wartości wyceny firmy. Gdy ta ostatnia stanie się rentowna, rząd będzie pobierał 3-5% przychodów. Do tego należy doliczyć ulgi podatkowe - w Tel Awiwie wynoszą one 50%. Dobrym przykładem na pomoc państwa może być historia Biblioteki w Tel Awiwie. Znajduje się ona w centrum biznesowym miasta, jednak nie znajdziemy w niej zbyt dużo tradycyjnych książek. Władze miasta w 2011 roku zdecydowały, że przestrzeń ta dalej służyć ma rozwojowi wiedzy, ale ponieważ informacje czerpiemy już głównie w wersji elektronicznej, to Biblioteka zostanie przekształcona w przestrzeń co-workingową dla młodych firm.
- imigranci
Izrael to jak wiadomo, dość młode państwo. Zaraz po wojnie wyjeżdżali do niego Żydzi z różnych stron świata, przeważnie posiadający zaplecze inżynierskie albo naukowe. To teraz procentuje.
- armia
Jak już pisałam - służba wojskowa jest obowiązkowa, a młodzi ludzie uczą się tam rozwiązywania problemów.
Jak podkreślają sami mieszkańcy, w Izraelu jest największe na świecie zagęszczenie start-upów per capita, wynosi bowiem 1 firmę na 2 tysiące mieszkańców. Jak na populację 8 milionów mieszkańców, to naprawdę dużo. W samym Tel Awiwie jest ok. 400 tysięcy mieszkańców i aż tysiąc startupów na wczesnym etapie rozwoju. W Izraelu centra R&D, siedziby i fabryki mają największe koncerny świata - Intel, Facebook, Google, Deutsche Telekom, IBM itd. Co więcej - Izrael określany jest jako drugie po Dolinie Krzemowej centrum przedsiębiorczości.
Fot. J. Sosnowska
Ale i dla Polski jest w tym wszystkim szansa . W Tel Awiwie od kilku lat funkcjonuje wspierający przedsiębiorczość Google Campus. Kolejny Campus w drugiej połowie listopada zostanie otwarty w Warszawie , w zabytkowym budynku Centrum Praskiego Koneser. W Berlinie, Krakowie i Tel Awiwie działa hub:raum - inkubator wspierany przez Deutsche Telekom (DT). Firma wie, że smartfony nie służą już wyłącznie do dzwonienia, to obecnie terminale dostępu do internetu, więc - podobnie jak inni operatorzy - szuka innych usług, które mógłby oferować swoim klientom. DT w poszukiwaniu innowacji stworzyło ośrodki badań i rozwoju T-Labs. Znajdują się one w Niemczech, w Mountain View w Dolinie Krzemowej i w Tel Awiwie. A oprócz tego operator inwestuje w izraelskie startupy, wśród których wymienić można Morphisec (firmę z naprawdę innowacyjnym podejściem do cyberbezpieczeństwa) albo Neurosteer (zajmuje się badaniem aktywności mózgu). Duże nadzieje dla Polski budzi fakt, że dwa wielkie podmioty, takie jak Google i Deutsche Telekom, stawiają w jednym rzędzie Tel Awiw i Warszawę.
Tel Awiw podpisał niedawno porozumienie z Berlinem , na mocy którego przedsiębiorcy będą mogli bez problemów przenieść się na jakiś czas z jednego miasta do drugiego. Chętni za darmo dostaną biurko w przestrzeni co-workingowej miasta, opiekuna który wprowadzi ich w środowisko przedsiębiorców i tak cenne w tej branży znajomości. Porozumienie z Warszawą jest obecnie w fazie negocjacji.
