Procentowy skład powietrza. Jaki powinien być?
Jak powinien kształtować się procentowy skład powietrza? Przyjmuje się wzorcowy skład tzw. powietrza czystego. To modelowe ujęcie zakłada, że w ramach tej bezwonnej i bezbarwnej mieszaniny gazów nie ma pary wodnej. Najważniejsze składniki to w tym przypadku:
- Azot - 78,6%
- Tlen - 20,98%
- Argon - 0,93%
- Inne - 0,03%
Taki wzorcowy skład powietrza opracowany został w tym celu, by można było porównywać z nim rzeczywisty stan mieszaniny gazów, którą oddychamy danego dnia. Zwraca się wówczas uwagę na odstępstwa, które są postrzegane jako zanieczyszczenia powietrza. Mowa tu o związkach normalnie niespotykanych w powietrzu atmosferycznym lub występujących w niespotykanie dużej zawartości.
Dodatkowo w rzeczywistości część składników powietrza jest zmienna. Zaliczamy do nich:
- parę wodną
- dwutlenek węgla
- ozon
- dwutlenek azotu
- składniki mineralne
- składniki organiczne (pył, sadza, bakterie)
Co ciekawe - rozwój naszej atmosfery przebiegał przez różne etapy. Obecna, zawierająca tlen, stanowi dopiero trzeci z nich. Kluczowy był tutaj ewolucyjny sukces organizmów, które przeprowadzają proces fotosyntezy. Wcześniej jednym z podstawowych gazów obecnych w atmosferze był dwutlenek węgla, którego ilości są dzisiaj śladowe. Obecnie ciekawym przykładem zmiennej zawartości w powietrzu atmosferycznym jest para wodna. Duży wpływ na jej ilość ma wysokość, temperatura, czy nasłonecznienie. Może się wahać pomiędzy 0,5 a 4 proc.
)
Ile jest azotu w powietrzu?
Warto zwrócić uwagę na podstawowy składnik atmosfery. Ile jest azotu w powietrzu? Modelowo jest to 78,6 proc. Dodatkowo ten pierwiastek chemiczny ma ogromne znaczenie biologiczne. Jego obecność w atmosferze jest przy normalnym ciśnieniu nieszkodliwa dla żywych organizmów. Problem pojawia się wtedy, gdy jest ono wyższe. Wówczas dochodzi do szybszego rozpuszczania się tego pierwiastka w płynach ustrojowych i tkankach, w tym w mózgu. Pojawia się spowolnienie reakcji, zawroty głowy, zaburzenia świadomości, w skrajnych przypadkach i przy ciśnieniu powyżej 10 atm może zaś dojść nawet do śpiączki.
Składniki powietrza a zanieczyszczenia. Skąd się biorą?
Warto zwrócić uwagę nie tylko na składniki powietrza zwykle w nim występujące, ale też na jego zanieczyszczenia. Skład powietrza może być zaburzony przez różne typy czynników. Najprościej jest podzielić zanieczyszczenia na:
- naturalne: wśród nich znaczące są przede wszystkim wybuchy wulkanów, które mogą w bardzo dużej mierze wpływać na szereg procesów zachodzących na naszej planecie. Inne to wietrzenie skał, pożary lasów i obszarów trawiastych, pył kosmiczny, wyładowania atmosferyczne i efekty zachodzenia procesów biologicznych
- spowodowane działalnością człowieka
Wpływające na skład powietrza zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego są spowodowane przede wszystkim uprzemysłowieniem, wzrostem liczby ludności, rozwojem sektorów transportowego i energetycznego. Zanieczyszczenia mogą mieć postać stałą, ciekłą lub gazową. Dodatkowo mówimy o źródłach emisji:
- punktowych - są tworzone zwłaszcza przez zakłady chemiczne
- powierzchniowych (rozproszonych) - mowa tu zwłaszcza o paleniskach domowych
- liniowych - występujących przy ważnych liniach komunikacyjnych
)
Skład powietrza atmosferycznego - najgroźniejsze zanieczyszczenia
Które zanieczyszczenia wpływające na skład powietrza atmosferycznego są postrzegane jako największe zagrożenie? Mowa przede wszystkim o:
- dwutlenku siarki
- tlenku azotu
- tlenku i dwutlenku węgla
- pyłach
Warto zaznaczyć, że pogorszenie się jakości powietrza to nie tylko degradacja środowiska naturalnego, ale też katastrofa dla samego człowieka. Raport Greenpeace pokazuje, że rocznie przez złą jakość powietrza umiera nawet 4,5 miliona ludzi na świecie. W Polsce jest to każdego roku przynajmniej 51 tys. dodatkowych zgonów.
Zobacz też: Rekordowo duża dziura ozonowa nad Arktyką. "Największe zubożenie w 41-letniej historii NASA"
