Za fotografię odpowiada zespół czterech teleskopów VLT (Very Large Telescope) położony na pustyni Atakama w północnym Chile. Obserwatorium należy do ESO (European Southern Observatory) i od wielu lat dostarcza nam fantastycznych obrazów bardzo odległych obiektów głębokiego kosmosu.
Pierwsze w historii zdjęcie wieloplanetarnego układu
Teraz badaczom udało się wykonać fotografię jedyną w swoim rodzaju. Na zdjęciu, które opublikowano w tym tygodniu, znalazła się odległa od nas o 300 lat świetnych gwiazda TYC 8998-760-1 podobna do Słońca, a także dwie obiegające ją egzoplanety.
Badacze zazwyczaj odkrywają planety pozasłoneczne m.in. metodą tranzytu (obserwują spadek jasności gwiazdy podczas przejścia planety na tle jej tarczy), a zatem nie uzyskują realnych fotografii, które obejrzeć może potem każdy z nas. Jedynie raz na jakiś czas udaje im się wykonać zdjęcie, na którym znalazła się jedna egzoplaneta (po raz pierwszy udało się to w 2004 roku również naukowcom z ESO).
Tym razem teleskop VLT uzyskał w ten sposób obraz aż dwóch egzoplanet znajdujących się blisko siebie i obiegających gwiazdę podobną do Słońca. Badacze z ESO podkreślają, że to pierwsza tego typu fotografia w historii. Wcześniej wykonano jedynie dwa podobne zdjęcia, jednak gwiazda znacząco różniła się od naszej.
Pomimo iż astronomowie odkryli w sposób pośredni tysiące planet w naszej galaktyce, jedynie niewielki ułamek egzoplanet został bezpośrednio sfotografowany. Bezpośrednie obserwacje są ważne w poszukiwaniu środowisk, które mogą wspierać istnienie życia
- tłumaczy współautor badania, Matthew Kenworthy z Leiden University cytowany w komunikacie ESO.
Planety na zdjęciu poniżej zaznaczono strzałkami. Aby móc otrzymać ich obraz konieczne było odcięcie blasku samej gwiazdy przy pomocy koronografu.
Pierwsze w historii zdjęcie układu planetarnego z gwiazdą podobną do naszej fot. ESO/Bohn et al. (www.eso.org)
To dwie bardzo młode planety
Z wyliczeń naukowców z ESO wynika, że cały układ planetarny jest bardzo młody. Wiek gwiazdy TYC 8998-760-1 szacuje się na 17 mln lat (dla porównania wiek Słońca to ok. 4,6 mld lat). Same planety uformowały się zatem bardzo niedawno i wciąż są na tyle gorące, że stosunkowo mocno świecą w świetle podczerwonym. To pomogło naukowcom w wykonaniu powyższej fotografii.
Odkrycie stanowi migawkę ze środowiska, które jest bardzo podobne do tego w naszym Układzie Słonecznym, ale na znacznie wcześniejszym etapie jego ewolucji
- tłumaczy Alexander Bohn, doktorant w Leiden University w Holandii, który kierował badaniami.
O ile jednak gwiazda jest podobna do Słońca, to same planety nie przypominają Ziemi. Są to dwa gazowe olbrzymy, które orbitują w znacznej odległości od TYC 8998-760-1. Pierwsza z egzoplanet znajduje się 160, a druga 320 jednostek astronomicznych od swojej gwiazdy. Jedna jednostka astronomiczna to dystans dzielący Ziemię i Słońce, czyli ok. 150 mln km.
Obie egzoplanety są też znacznie większe od gazowych olbrzymów z Układu Słonecznego. Wewnętrzna planeta ma masę aż 14 mas Jowisza, a zewnętrzna jest od niego sześć razy masywniejsza. Dla porównania masa Jowisza jest 318 razy większa od masy Ziemi.
Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym "The Astrophysical Journal Letters".
Czytaj też: NASA podaje kolejną datę wystrzelenia Teleskopu Jamesa Webba. Następca Hubble'a znów opóźniony
