Mgławica Czaszka na zdjęciu z Bardzo Wielkiego Teleskopu ESO. Jest jedyna w swoim rodzaju

Mgławica Czaszka to znajdujący się ok. 1600 lat świetlnych od Ziemi, gigantyczny obłok gazu pozostawiony przez umierającą gwiazdę. To także jedyna do tej pory odkryta mgławica związana z układem aż trzech gwiazd. Teraz naukowcy z ESO zrobili nowe, niezwykle szczegółowe zdjęcie obiektu.

Obiekt NGC 246 nazywany czasem Mgławicą Czaszka znajduje się 1600 lat świetlnych od nas (choć inne badania sugerują, że może być znacznie dalej) i z pozoru jest typową mgławicą planetarną. Wbrew nazwie (obiekty te nie mają żadnego związku z planetami) jest to otoczka gazowa pozostawiona przez umierającą gwiazdę, która odrzuciła swoje zewnętrzne warstwy, stając się białym karłem.

Mgławice takie składają się z materii wyrzuconej w przestrzeń przez gwiazdę i istnieją dość krótko. Zazwyczaj maksymalnie po kilku tysiącach lat "rozmywają" się w ośrodku międzygwiazdowym, zasilając go w ciężkie pierwiastki.

Źródło: ESO

Mgławica Czaszka na niezwykłym zdjęciu ESO

Teraz naukowcy z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) pochwalili się nowym zdjęciem oddającym NGC 246 w niezwykłych szczegółach. Fotografia została wykonana przy użyciu instrumentu FORS 2 zamontowanym na teleskopie (a właściwie połączonym systemie czterech teleskopów) VLT (Very Large Telescope), który znajduje się na pustyni Atakama w Chile.

Badacze celowo wykonali fotografię w wąskich zakresach promieniowania elektromagnetycznego (jego częścią jest również światło widzialne dla człowieka) charakterystycznego dla wodoru i tlenu. Obserwacje światła emitowanego przez poszczególne pierwiastki umożliwiło badaczom lepsze zbadanie struktury oraz składu chemicznego mgławicy. 

Dzięki temu zabiegowi sami możemy przekonać się, w których miejscach Mgławica Czaszka jest bogata w wodór (na czerwono), a w których w tlen (na jasnoniebiesko). Fotografia wykonana przy użyciu innej techniki może wyglądać nieco inaczej (przykład poniżej):

Otoczenie Mgławicy Czaszka fot. ESO/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin

NGC 246 to mgławica jedyna w swoim rodzaju

Mgławica Czaszka jest wyjątkowa z dwóch powodów. Po pierwsze, swoim wyglądem przypomina czaszkę (stąd nazwa). Po drugie, w 2014 roku w centrum mgławicy zaobserwowano obecność aż trzech gwiazd.

W sercu NGC 246 znajdują się dwie ciasno obiegające się gwiazdy - niewidoczny na zdjęciach, bo słabo świecący czerwony karzeł oraz biały karzeł będący pozostałością po gwieździe, która utworzyła mgławicę. Odległość między obydwoma składnikami tej pary naukowcy szacują na 500 jednostek astronomicznych (500 razy odległość Ziemia - Słońce).

Duet ten okrążany jest jednak jeszcze przez jedną gwiazdę. Zewnętrzny składnik obiega parę w odległości ok. 1900 jednostek astronomicznych. Wszystkie trzy gwiazdy tworzą hierarchiczny układ potrójny, a NGC 246 jest jedyną znaną mgławicą planetarną z tego typu systemem gwiazd w centrum.