Pierścień Einsteina w obiektywie Teleskopu Hubble'a. To zdjęcie pokazuje, jak "działa" grawitacja

Bartłomiej Pawlak
Nowa fotografia wykonana przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a jest jednym z najlepszych dowodów na to, jak "działa" ogólna teoria względności. Widoczny na zdjęciu tzw. Pierścień Einsteina to gromada galaktyk, której światło zostało "zawinięte" przez grawitację.
Zobacz wideo Najciekawsze odkrycia kosmiczne ostatnich lat

Albert Einstein w swojej ogólnej teorii względności opublikowanej w 1916 roku przewidział, że grawitacja w rzeczywistości nie jest siłą (oddziaływaniem) przyciągającą różne obiekty, ale zniekształceniem (zakrzywieniem) lokalnej czasoprzestrzeni. Efekty zjawiska przewidzianego przez naukowca astronomowie obserwują do dziś.

Potęga grawitacji na fotografii Kosmicznego Teleskopu Hubble'a

Ostatni z "efektów" przewidzianych w ogólnej teorii względności (fale grawitacyjne) naukowcy doświadczalnie potwierdzili w 2015 roku. Wciąż znajdujemy jednak nowe przykłady pokazujące, w jaki sposób materia wpływa na otaczającą ją czasoprzestrzeń. Kolejnym jest niesamowita fotografia wykonana przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a, którą niedawno opublikowała NASA.

Na zdjęciu zobaczyć możemy gromadę galaktyk GAL-CLUS-022058s znajdującą się w Gwiazdozbiorze Pieca, która została "wygięta" w - jak to nazywają badacze - "płynny pierścień". W rzeczywistości sama gromada nie została zniekształcona przez grawitację innych masywnych ciał niebieskich, zaburzone jest jedynie docierające do nas światło.

embed

Źródło: ESA/Hubble & NASA, S. Jha; Acknowledgment: L. Shatz

Mamy tu do czynienia z tzw. Pierścieniem Einsteina - odległym obiektem, którego światło zostało w charakterystyczny sposób "owinięte", gdy przechodziło w pobliżu bliższego nam (znajdującego się z teleskopem w jednej linii) masywnego obiektu. Jak tłumaczą badacze, GAL-CLUS-022058s to jeden z najbardziej kompletnych Pierścieni Einsteina, jakie zaobserwowano do tej pory.

Warto zauważyć, że proces odpowiedzialny za powstawanie Pierścieni Einsteina to znane soczewkowanie grawitacyjne. To zakrzywienie światła (obiektu znajdującego się za soczewką) w wygiętej przez inny masywny obiekt czasoprzestrzeni.

Zresztą od lat naukowcy wykorzystują to zjawisko w praktyce, do obserwacji odległych (lub niewielkich) obiektów. Soczewkowanie grawitacyjne pozwala na znaczne powiększenie obserwowanego obiektu, jednak odwraca i zniekształca obraz. Dzięki odpowiednim technikom ("naprawiającym" fotografie), naukowcy są zatem w stanie spojrzeć na jeszcze odleglejsze obiekty (a więc dalej w przeszłość), niż wynikałoby to z możliwości instrumentów obserwacyjnych, którymi dysponują.

Więcej o: