Liczba Pi znana jest matematyce od czasów starożytnych. To stała określająca stosunek obwodu koła do długości średnicy tego koła (jest bardzo często wykorzystywana, chociażby do wyliczenia pola koła). A więc jeśli jego średnica to 1, obwód tego koła ma wartość równą liczbie Pi. Czyli? No właśnie, tu jest pewien problem, bo liczba Pi ma niekończącą się liczbę cyfr po przecinku.
Pierwsze w miarę precyzyjne wyliczenie liczby Pi udało się uzyskać w III wieku naszej ery za sprawą chińskiego matematyka Liu Hui. Jego obliczenia pokazały, że Pi to ok. 3,14159. Kolejne wieki przyniosły coraz bardziej precyzyjne wyliczenia liczby Pi. Dziś wiemy, że stała ta wynosi 3,14159265358979323846... (przybliżenie do 20. miejsc po przecinku).
Szwajcarzy obliczyli wartość Pi najprecyzyjniej na świecie
Jeśli myślicie, że ręczne wyliczenia Williama Rutherforda czy Williama Shanksa z XIX wieku z dokładnością do kilkuset miejsc po przecinku zaspokoiły ciekawość matematyków, jesteście w błędzie. Komputery na przełomie XX i XXI wieku pokazały, że wyliczenia mogą być znacznie dokładniejsze niż kiedykolwiek przypuszczano.
Teraz rekord pobili naukowcy z University of Applied Sciences w szwajcarskim kantonie Gryzonia. Określili oni liczbę Pi z dokładnością do 62,8 bilionów liczb po przecinku. Oczywiście nie byłoby to możliwe bez komputera o potężnej mocy obliczeniowej.
Do pracy naukowcy zaprzęgli więc superkomputer wyposażony w dwa 32-rdzeniowe procesory AMD Epyc 7542, 1 TB pamięci RAM, 38 dysków twardych o pojemności 16 TB każdy oraz dwa dyski SSD, na których zapisano system operacyjny . Obliczeń dokonała zoptymalizowana przez badaczy wersja programu y-Cruncher. Co ciekawe, wykorzystywano go już wcześniej do obliczania tej stałej.
Pomimo ogromnej mocy, superkomputer potrzebował aż 108 dni i 9 godzin, aby osiągnąć oczekiwany rezultat. Bicie tego rekordu i tak zajęło jednak ponad 2 razy mniej czasu niż w przypadku rekordu z 2019 roku, gdy do obliczeń wykorzystano chmurę obliczeniową Google. Poprzednie bicie rekordu (z 2020 roku) trwało z kolei aż 3,5 raza dłużej, a liczbę Pi wyliczono z dokładnością do 50 bilionów cyfr po przecinku.
Rekord czeka na potwierdzenie
Naukowcy jak na razie nie zdradzili dokładnej wartości, którą udało im się uzyskać. Ujawnili jedynie, że ostatnie uzyskane cyfry to 7817924264. To dlatego, że badacze czekają na poświadczenie ich wyczynu w Księdze Rekordów Guinnessa, co będzie oznaczało oficjalne uznanie rekordu. Zdaniem szwajcarskich badaczy, tak precyzyjne wyliczenie liczby Pi pomoże w poprawie dokładności obliczeń podczas analizy RNA czy wykonywaniu symulacji.
Gdy rekord zostanie oficjalnie potwierdzony, badacze opublikują swój zapis liczby Pi. Na razie zabezpieczono ją na kilku dyskach twardych o pojemności 16 TB. Sam zapis binarny tak długiego ciągu cyfr zajął aż 63 TB wolnej przestrzeni na dane. Podczas obliczeń wykorzystano z kolei bagatela 510 z 608 TB dostępnego miejsca na dyskach.
