Pracownicze Plany Kapitałowe, czyli nowa emerytura dla 11 mln osób od 2019 r. Analitycy policzyli, kto zyska a kto straci

Ministerstwo Finansów szacuje, że uczestnictwo w PPK wyniesie 75 proc. Zdaniem BZ WBK wydaje się to całkiem prawdopodobne.

- Zaproponowana przez rząd architektura wyboru, czyli domyślne przypisanie do PPK z koniecznością dodatkowej deklaracji w razie chęci wypisania, będzie skutkowała wysoką stopą partycypacji wśród pracowników w wieku do 55 lat. Dodatkowo, osoby, które raz zrezygnują z PPK, co dwa lata będą automatycznie ponownie zapisywane i znowu będą musiały rezygnować. W praktyce ucieczka przed PPK będzie kłopotliwa - konkludują analitycy banku.

Nieco łatwiej będzie wypisać się, ich zdaniem, pracownikom małych firm i samozatrudnionym (wystarczy jednorazowa deklaracja o nieuczestnictwie wszystkich pracowników). - Naszym zdaniem nie można wykluczyć docelowej stopy uczestnictwa na poziomie 80-90 proc. dla pracowników - dodają.

Sporo miejsca w analizie specjaliści BZ WBK poświęcają sposobom naliczenia składek na PPK. Ma ona wynieść 2 proc. podstawy wymiaru składek emerytalnych (czyli wynagrodzenia brutto) płatne przez zatrudnionego z możliwością dobrowolnego zwiększenia do 4 proc.

Co bardzo ważne, składka ta nie będzie podlegała odliczeniu od podatku, będzie zatem obniżała wynagrodzenie netto.

Dodatkowo 1,5 proc. będzie płatne przez pracodawcę z możliwością zwiększenia do 4 proc. Składka wyniesie zatem między 3,5 proc. a 8 proc. wynagrodzenia brutto.

- Budżet centralny (poprzez Fundusz Pracy) będzie corocznie dopłacał 240 zł do zgromadzonych środków, o ile wpłacona w danym roku składka przekroczy sześciokrotność minimalnej składki od wynagrodzenia minimalnego (czyli ok. 450 zł rocznie). Dodatkowo, do końca 2020 r. będzie dopłacał jednorazową składkę "powitalną" w wysokości 250 zł, pod warunkiem oszczędzania w PPK co najmniej przez 3 miesiące - dodaje BZ WBK w analizie.

W analizie są też informacje o tym, w jaki sposób pieniądze z PPK będą wypłacane - po osiągnięciu wieku 60 lat ubezpieczony będzie mógł wypłacić jednorazowo 25 proc. zgromadzonej kwoty, bez konieczności zapłaty podatku od zysków kapitałowych. Pozostała część zostanie wypłacona w postaci renty co najmniej 10-letniej.

Analitycy zastanawiają się też między innymi nad opłatami, które będą pobierały instytucje finansowe prowadzące Pracownicze Plany Kapitałowe i wymieniają ich plusy z punktu widzenie pracownika. To np. dopłaty do składki od pracodawcy i od rządu. - Przy założeniu minimalnych składek i dla przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw pracownik opłaca samodzielnie tylko 51 proc. swojej składki. Przy wynagrodzeniu minimalnym - tylko 45 proc.. Czyli drugie tyle, co sam odłoży, dostaje "w prezencie" - czytamy w analizie BZ WBK.

Plusem będą też niskie, konkurencyjne wobec TFI i OFE opłaty, zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (podobnie jak w IKE), możliwość dziedziczenia całości środków oraz brak przymusu wypłaty w postaci renty dożywotniej

Pracowników do PPK zniechęcać może natomiast zmniejszenie pensji netto, ograniczona paleta produktowa, wybierana przez pracodawcę, brak swobody w dysponowaniu środkami oraz obawa o ingerencję polityków w zgromadzony kapitał.

BZ WBK szacuje, że w 2019 r. wpływy do PPK wyniosą ok. 8,7 mld zł i będą stopniowo rosły do 21,3 mld zł w 2022 r.

- Składki płacone przez pracowników będą rosły od 3,8 mld zł w 2019 r. do 11 mld zł w 2022 r. i będzie to kwota odpowiadająca spadkowi dochodów do dyspozycji brutto. W ujęciu do PKB kwota ta wyniesie 0,2 proc. PKB w 2019 r. i wzrośnie do 0,4 proc. PKB w 2022 r. Spadek dochodów do dyspozycji będzie miał ujemne przełożenie na konsumpcję prywatną, która naszym zdaniem będzie rosła wolniej o 0,3 punkty procentowe w 2019 i 2020 r. i 0,1 pp w kolejnych latach. W dłuższym okresie negatywny wpływ PPK na konsumpcję obniży się, gdyż zwiększy siłę nabywczą emerytów - czytamy w analizie BZ WBK.

Nowy program nie rozwiąże niestety w całości problemu mniejszych emerytur wynikający z obniżenia wieku emerytalnego. Przy łącznej składce PPK na poziomie 5,5 proc. mężczyźni mogliby nadrobić obniżenie świadczenia emerytalnego wynikające z cofnięcia podwyżki wieku emerytalnego - uważają specjaliści z BZ WBK. - W przypadku kobiet PPK nie jest w stanie nadrobić tej obniżki, chociaż zastosowanie maksymalnej stawki 8 proc. pozwoliłoby zredukować ubytek świadczenia o około połowę - dodają.

Reforma będzie bolesna dla pracodawców. Spowoduje wzrost kosztów pracy o ok. 3-8 mld zł rocznie. - Warto podkreślić, że wprowadzenie PPK zbiegnie się w czasie ze zniesieniem limitu 30-krotności podstawy składki emerytalnej, co dodatkowo podniesie koszty pracy o ok. 1 mld zł w skali rocznej. Uważamy, że w środowisku wyczerpujących się zasobów siły roboczej i presji na wzrost płac będzie to dodatkowy czynnik wywierający presję na spadek marż, a co za tym idzie na szybszy wzrost inflacji - dodają analitycy banku.

Zdaniem BZ WBK co najmniej 30 proc. środków PPK będzie lokowane w obligacjach skarbowych, reszta w innych papierach wartościowych, głównie akcjach.

- To będzie oznaczało dodatkowy popyt na obligacje skarbowe ok. 2,5 mld zł w 2019 r. i ok. 6,5 mld zł w 2022 r. - czytamy w raporcie.

Na całej reformie zyska więc również nasz budżet - łatwiej będzie mu znaleźć finansowanie - i oczywiście rozwinie się giełda. Na tym ostatnim zyskają zarówno inwestorzy giełdowi, jak i firmy, które szukają na giełdzie finansowania - łatwiej im będzie sprzedać akcje.