Kartą - płaską, płatniczą dodawaną do konta osobistego lub tzw. wypukłą kredytową - można płacić we wszystkich sklepach, które obsługują transakcje kartami. Na drzwiach sklepów lub przy kasie znajdziesz informacje, które karty są obsługiwane przez terminal w danym sklepie. Czasem zdarza się, że obsługiwane są jedynie karty kredytowe a płatnicze nie, ale to wyjątkowa sytuacja. Najlepiej jednak przed zakupem produktu czy usługi upewnić się, czy będziesz mógł zapłacić za nią kartą, którą posiadasz.
Karta płatnicza czy kredytowa?
Karta płatnicza zamiast gotówki
Każda karta bankowa ma pasek magnetyczny lub elektroniczny chip, który zawiera twoje dane. Po wprowadzeniu twojej karty do terminala płatniczego dane są przesyłane do twojego banku. Następuje sprawdzenie, czy posiadasz wystarczająco dużo wolnych środków, aby zrealizować płatność (w przypadku kart płatniczych) lub czy twój limit kredytowy wystarczy na pokrycie płatności (w przypadku kart kredytowych). Sprawdzane jest również czy karta, którą chcesz zapłacić, nie została zastrzeżona.
Transakcję autoryzuje się za pomocą wybrania numeru PIN (osobisty numer identyfikacyjny, składający się z czterech cyfr, który powinien być trudny do odgadnięcia dla osób trzecich) z klawiatury terminala płatniczego. Innym sposobem jest złożenie podpisu na potwierdzeniu transakcji z terminala płatniczego. Podpis musi być identyczny ze wzorem podpisu, który znajduje się na twojej karcie. Metoda autoryzacji zależy od karty, którą posiadasz oraz od nowoczesności terminala płatniczego, przez który jest dokonywana transakcja.
Warto zabrać ze sklepu potwierdzenie dokonanej transakcji na wypadek jakiejś nieprawidłowości w systemie bankowym np. w postaci odjęcia z konta kilkakrotnie tej samej kwoty przez bank.
Kredytówka nie do bankomatu
Polacy mają w swoich portfelach ponad 10,5 miliona kart kredytowych, z czego spora część używana jest wymiennie z kartami debetowymi - głównie do wypłat z bankomatów. To błąd, ponieważ transakcje gotówkowe w przypadku kart kredytowych wiążą się z wyższymi kosztami niż w przypadku debetówek. Dlatego do wypłat używajmy kart debetowych, które nierzadko - jak to ma np. miejsce w przypadku karty Visa Electron Deutsche Bank PBC dołączanej do konta dbNET czy karty MasterCard w Alior Banku pozwalają na bezprowizyjne wypłaty ze wszystkich bankomatów na całym świecie.
Karta kredytowa jest rodzajem karty płatniczej niepowiązanej z kontem osobistym, która umożliwia wykonywanie transakcji w ramach przyznanej na karcie kwoty limitu. Płatności dokonywane kartą w danym miesiącu powodują zadłużenie na karcie, które przez 50-61 dni (zależy od banku) nie jest oprocentowane (jest to tzw. okres bezodsetkowy). Po zakończeniu miesięcznego okresu rozliczeniowego posiadacz karty otrzymuje zestawienie wszystkich dokonanych transakcji i datę wymaganej spłaty - w tym terminie musi spłacić całość kredytu, część lub tzw. minimalną kwotę spłaty (4-5 proc.). Od kwoty, której nie spłaci lub w niektórych przypadkach całości zadłużenia, naliczane są odsetki zgodnie z oprocentowaniem wynoszącym średnio dla kart kredytowych ponad 20 proc.
Karty kredytowe, oprócz funkcji odnawialnego kredytowania, są wygodnym instrumentem płatniczym.
Karty kredytowe mają zazwyczaj kilkanaście cech, spośród których każdy klient może wybrać dla siebie te najważniejsze. W praktyce poszczególni użytkownicy korzystają jednak tylko z kilku funkcjonalności i niekoniecznie wybierają kartę w banku, w którym posiadają konto osobiste, ale raczej w instytucji, która dostarczy im konkretny zestaw preferowanych funkcjonalności i oczekiwaną jakość obsługi.
Niemal każdy bank posiada w ofercie kilka kart kredytowych, które różnią się wysokością limitu, usługami dodatkowymi oraz prestiżem. Karty srebrne to najbardziej popularne i najczęściej wydawane karty. By taką otrzymać, w niektórych wypadkach wystarczy już kilkaset złotych dochodu, często niepotrzebne jest również zaświadczenie z zakładu pracy, wystarczy zwykłe oświadczenie i wyciąg z banku. Są najbardziej dostępne i najtańsze. W zależności od wydawcy dodawane są do nich ciekawe programy rabatowe i lojalnościowe, czy pakiety ubezpieczeniowe np. w podróży czy bagażu. Karty złote i platynowe mają często wyższe limity zadłużenia, są bardziej prestiżowe, bo przyznawane bogatszym klientom z wyższymi wpływami na konto. Zawierają bardziej rozbudowane pakiety usług dodatkowych np. usługi assistance czy nawet programy concierge, dostępne do niedawna tylko w ramach usług bankowości prywatnej.
Zadłużenie na karcie kredytowej
Podpisując umowę z bankiem na wydanie i obsługę karty kredytowej klient dostaje regulamin określający terminy spłaty, wysokość spłaty minimalnej, aktualne oprocentowanie. Jeśli korzystasz z karty płacąc za jej pomocą rachunki w sklepach, kawiarniach, kasach, itp. po określonym czasie dostaniesz z banku szczegółowe rozliczenie miesięczne wszystkich transakcji.
Jak widać, korzystanie z karty kredytowej to bajka do momentu, kiedy trzeba spłacić zadłużenie
A trzeba to zrobić zgodnie z terminem określonym na miesięcznym rozliczeniu transakcji. Pamiętaj, żeby tego terminu nie przekroczyć - w tym dniu na koncie karty powinna pojawić się spłata (nie wystarczy złożenie przelewu w tym dniu). Nie trzeba jednak spłacać od razu całej kwotę zadłużenia. Wystarczy, że spłacić kwotę minimalną lub - jeśli bank dopuszcza takie rozwiązanie - inną określoną procentowo przez użytkownika część zadłużenia. Pozostałą część możesz spłacać w innych terminach. Można rozłożyć ją sobie na miesięczne raty, ale co miesiąc na koncie karty musi pojawiać się kwota minimalna. Jeśli nie spłacisz całego zadłużenia (tylko kwotę minimalną), bank będzie naliczał odsetki zgodnie z oprocentowanie określonym dla danej karty.
Spłaty dokonujesz składając zlecenie przelewu na podany w miesięcznym rozliczeniu numer konta karty kredytowej. Jeśli karta kredytowa została wydana przez ten sam bank, w którym posiadasz konto - możesz złożyć stałe zlecenie spłacania zadłużenia na karcie. W takim przypadku bank automatycznie w terminie określonym na rozliczeniu miesięcznym pobierze z rachunku bieżącego kwotę równą zadłużeniu. Jeśli klient nie spłaci w terminie przynajmniej kwoty minimalnej, bank obciąży go opłatą za nieterminową wpłatę i naliczy karne odsetki. W dłuższym okresie - wypowie umowę i będzie dochodził należności (łącznie z postępowaniem sądowym i egzekucyjnym).
- Osoby korzystające z karty jako narzędzia kredytowego, powinny zwrócić uwagę na wysokość oprocentowania oraz możliwość rozłożenia spłaty zadłużenia na raty, czy dodatkowego przesunięcia terminu spłaty. Można rozważyć również ubezpieczenie od utraty pracy. Zawsze warto porównać koszt wydania karty kredytowej i poszukać oferty banku, który zwraca tę kwotę w zamian za użytkowanie - mówi Szymon Kuchciak, Dyrektor Centrum Rozwoju Kart Kredytowych Deutsche Bank PBC.
Wśród kart dostępnych na polskim rynku znaleźć można obecnie sporo atrakcyjnych produktów. Wiele z nich oferowane jest bezpłatnie aktywnym użytkownikom.
- Wybierając plastik, z którego chcemy korzystać, warto zwrócić uwagę na kilka parametrów. Przede wszystkim na cenę. Przeciętny roczny koszt karty kredytowej to kilkadziesiąt złotych. Szukajmy jednak promocyjnych ofert, gdzie bank nie pobiera żadnych opłat, albo takich, gdzie można być zwolnionym z opłaty po wykonaniu określonej liczby, czy wartości transakcji. Kolejny ważny parametr to oprocentowanie. W przypadku większości kart kredytowych wynosi on 20 proc., czyli tyle ile wynosi limit z ustawy antylichwiarskiej. Jeśli ktoś zamierza co miesiąc spłacać całość zadłużenia na karcie, wysokość oprocentowania nie powinna mieć dla niego żadnego znaczenia. W takiej sytuacji bardziej liczy się długość okresu bezodsetkowego, czyli po ilu dniach będziemy musieli spłacić zadłużenie. - radzi Mateusz Ostrowski, analityk Open Finance.
Ubezpiecz kartę i siebie
Eksperci są zgodni, że nie powinno się rezygnować z ubezpieczenia karty. Chroni ono przed konsekwencjami kradzieży plastiku w razie transakcji dokonanych przez złodzieja, czy kradzieży gotówki wypłaconej z bankomatu. Na szczęście istnieje przepis prawny, który jeszcze zanim zastrzeżemy kartę, chroni przed nieuprawnionymi transakcjami w kwotach powyżej 150 euro. Odpowiedzialność za straty do wysokości tej kwoty spoczywa na nas, ale resztę biorą na siebie banki.
- Pozycją obowiązkową powinno być ubezpieczenie nieuprawnionych transakcji, najlepiej jeśli jest ono bezpłatnie dodawane do plastiku. Czasami przydać się może jeszcze ubezpieczenie kosztów leczenia za granicą, ale pozostałe polisy można sobie darować. To czy do karty jest dołączony system rabatowy, czy działa również jako karta zbliżeniowa, trzeba już traktować jako dodatki. Mogą się przydać, ale nie powinny stanowić głównego powodu, dla którego wybierzemy daną kartę - uważa Mateusz Ostrowski z Open Finance.
Karciane nowinki
Banki choć coraz ostrożniej wydają karty kredytowe, wymagając przy ich wydaniu dodatkowych zaświadczeń o dochodach oraz zmniejszając limity dopuszczalnego zadłużenia na karcie, starają się wprowadzać do oferty nowości.
Większości banków wydaje karty wyposażone w chip zwiększający bezpieczeństwo transakcji.
- Polacy coraz częściej używają kart do płatności o niższej wartości. Pokazuje to większy wzrost liczby transakcji wobec wartości transakcji - powiedziała ostatnio dyrektor generalna Visa Europe w Polsce Małgorzata O'Shaughnessy.
Firma ta spodziewa się w tym roku wzrostu liczby wydanych kart zbliżeniowych Visa payWave. Visa payWave to właśnie nowy sposób zapłaty za codzienne zakupy o niskiej wartości (do 50 złotych), który umożliwia dokonanie płatności "zbliżeniowej" przy użyciu karty - kredytowej lub debetowej - bez potrzeby przeciągania karty przez czytnik, składania podpisu ani wprowadzania kodu PIN. Wystarczy jedynie zbliżyć kartę do specjalnego, "zbliżeniowego" czytnika.
Niektóre banki w ramach usługi cash back zwracają nawet od 0,5 do 3 procent wartości transakcji dokonanych kartą kredytową.
- Oprócz wyraźnej segmentacji odzwierciedlającej warunki i funkcjonalności skierowane do konkretnych grup, karty kredytowe posiadają szeroki pakiet ubezpieczeń oraz usług dodatkowych - mówi Waldemar Jarek, Dyrektor Departamentu Kart Kredytowych Deutsche Bank PBC. W tym banku dla kart Silver, Gold i Platinum pakiet obejmuje m.in. usługi Assistance, dla kart Gold i Platinum - dodatkowo program Concierge, a dla karty Platinum również bezpłatną usługę Priority Pass, umożliwiającą dostęp do 500 VIP-owskich saloników na 300 lotniskach na całym świecie.
Ekspert o kartach kredytowych
Waldemar Jarek, Dyrektor Departamentu Kart Kredytowych Deutsche Bank PBC
Świadomość Polaków na temat bezgotówkowych instrumentów płatniczych wymaga pogłębienia. Myślę, że obok innych zadań, które spoczywają na nas, jako instytucjach oferujących karty kredytowe, ważne miejsce zajmuje edukowanie klientów i rzetelne, przejrzyste informowanie ich o tym, jaka jest funkcjonalność plastików i jak z nich korzystać.
Z badań wynika, że wciąż dwie trzecie Polaków ma z tym kłopoty. Wśród powodów, dla których wybieramy gotówkę jako preferowaną formę płatności, w pierwszej kolejności wymieniamy strach przed zadłużeniem i brak dostatecznej wiedzy na temat produktu. Okazuje się również, że pewna grupa użytkowników kart kredytowych korzysta z nich nie do końca świadomie, na przykład myląc je z kartami debetowymi.
Użytkownicy kart dzielą się na dwie główne grupy. Z jednej strony mamy osoby, które używają karty przede wszystkim jako narzędzia transakcyjnego, a rzadziej, albo wcale nie traktują jej jako źródła kredytu. Dla takich osób ważna będzie funkcjonalność płatnicza kart, ich bezpieczeństwo, często też ubezpieczenia i usługi dodatkowe - np. ciekawe programy rabatowe i lojalnościowe. Mniejsze znaczenie będą miały za to wysokość oprocentowania czy możliwość spłaty zadłużenia w ratach.
Druga grupa użytkowników decyduje się na karty z uwagi właśnie na ich funkcję kredytową. Wybierają więc karty pod kątem kosztów korzystania z kredytu - przede wszystkim oprocentowania, ale też długości okresu bezodsetkowego i dostępności opcji spłaty ratalnej.
Na przykład karty kredytowe Deutsche Bank aktywnym użytkownikom oferowane są bezpłatnie. Umożliwiają m.in. realizację przelewów i zleceń stałych na wskazany rachunek bankowy bezpośrednio z rachunku karty, wydłużenie grace period nawet do 86 dni dzięki "Wakacjom od spłaty" oraz rozłożenie transakcji na nisko oprocentowane raty. Klient może otrzymywać SMS-owo przypomnienia o terminie spłaty karty, ma także możliwość elastycznego definiowania daty spłaty oraz ustalenia własnego numeru PIN.
