O rentę rodzinną najczęściej ubiegają się wdowy. W określonych przypadkach uprawnieni są do nich również inni członkowie rodziny - rodzice, dzieci, wnuki, a nawet rodzeństwo. Świadczenie to przysługuje jednak wyłącznie w przypadkach, które spełniają określone przez ZUS warunki.
Komu przysługuje renta rodzinna i jakie warunki należy spełnić?
Renta rodzinna przysługuje członkom rodziny osoby, która w dniu śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Prawo do renty przysługuje różnym członkom rodziny. Każdy z nich musi jednak spełniać określone kryteria. Świadczenie mogą otrzymywać dzieci - zarówno własne, jak i drugiego małżonka oraz przysposobione. Prawo do renty przysługuje im do czasu skończenia 16 lat bądź, jeśli się uczą, do 25. roku życia. W sytuacji, w której dziecko zmarłego stało się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat, świadczenie może być przez nie otrzymywane bez względu na wiek.
Prawo do renty rodzinnej przysługuje wnukom, rodzeństwu bądź innym dzieciom, o ile zostały one przyjęte na wychowanie i utrzymanie przez zmarłego na co najmniej rok przed jego śmiercią. Świadczenie nie mogą uzyskać za to dzieci wychowywane w ramach rodziny zastępczej bądź domu dziecka.
Rentę rodzinną otrzymać mogą również wdowy lub wdowcy, o ile do dnia śmierci małżonka lub małżonki posiadali wspólność małżeńską. Warunkami otrzymania renty rodzinnej w ich przypadku jest:
- bycie powyżej 50. roku życia w dniu śmierci małżonka lub bycie niezdolnym do pracy;
- ukończenie 50 lat lub stanie się niezdolnym do pracy nie później niż pięć lat od śmierci współmałżonka lub zaprzestania wychowywania dzieci;
- wychowywanie co najmniej jednego z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, o ile nie skończyły 16 lat lub, w przypadku nauki w szkole, 18 lat;
- wychowywanie dziecka całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnego do pracy, uprawnionego do renty rodzinnej.
Wdowy i wdowcy, którzy nie spełniają określonych warunków, ale nie mają źródła utrzymania, mogą otrzymywać rentę rodzinną przez rok od śmierci współmałżonka lub podczas uczestnictwa w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej. W przypadku tego ostatniego świadczenie przysługuje, o ile szkolenie nie trwa dłużej niż dwa lata po śmierci małżonka. Prawo do renty rodzinnej mają również rozwodnicy, jeśli mieli prawo do alimentów od zmarłego w dniu jego śmierci.
Aby otrzymać rentę rodzinną, rodzice zmarłego muszą spełniać te same warunki, co wdowa lub wdowiec. Świadczenie przysługuje im również jeśli zmarły przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.
Emerytura po zmarłym. Ile wynosi renta rodzinna?
Jeśli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba, jej wysokość wynosi 85 proc. świadczenia emerytalno-rentowego, które przysługiwało zmarłemu. Jeśli uprawnione są dwie osoby, wynosi ona 90 proc., natomiast jeśli uprawnione są trzy lub więcej osób - 95 proc. Od 1 marca 2023 r. najniższa dopuszczalna wartość renty rodzinnej wynosi 1588,44 zł. Jej kwota jest waloryzowana raz do roku.
Wysokość renty może być zmniejszona w sytuacji, w której przychód świadczeniobiorcy jest wyższy niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Wartość świadczenia jest wówczas zmniejszana o kwotę przekroczenia. Natomiast w przypadku przekroczenia w dochodach progu 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ZUS zawiesza prawo do renty.
