W okresie jesieni i zimy, wraz z nastaniem sezonu grypowego, u wielu osób może dojść do jednoczesnego zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 oraz wirusem grypy. Dlatego liczna grupa specjalistów zaleca, by zaszczepić się przeciwko grypie, bo szczepionki przeciwko chorobie COVID-19 na razie nie ma. Być może będzie ona dostępna dopiero w 2021 r.
Czy koronawirus i grypa mogą się połączyć? Ekspert rozwiewa wątpliwości
Takie podwójne zakażenie może się wiązać z ryzykiem bardzo ciężkiej choroby lub nawet śmierci - jednak nie musimy się obawiać, że dojdzie do połączenia wirusa grypy z koronawirusem. Nie powstanie nowy, być może jeszcze groźniejszy patogen. Zapewnia o tym prof. Krzysztof Pyrć, kierownik pracowni wirusologii Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Koronawirus i wirus grypy bardzo się od siebie różnią i praktycznie nie mają części wspólnych. Nie musimy się zatem obawiać, że powstanie jakaś hybryda. Efektem może być jednak cięższy przebieg choroby. To dwa bardzo niebezpieczne patogeny
- ostrzega specjalista.
W przyrodzie dochodzi jednak do wymiany materiału genetycznego. Przykładem mogą być bakterie, jednak w tym przypadku - jak podkreśla naukowiec - jest inaczej, bo bakterie mają "maszynerię", która pozwala im na odczytanie "kodu" pochodzącego od innych bakterii. Mogą mieć czynniki wirulencji (zjadliwości drobnoustrojów), które mogą sobie przekazywać, np. odporność na antybiotyki. Są one organizmami na wyższym poziomie złożoności; mają wspólne elementy.
Ekspert: Wirusy mogą wymieniać materiał genetyczny, jeśli są ze sobą blisko spokrewnione
Naukowiec tłumaczy, że wirusy zmieniają się na drodze relatywnie powolnego dryfu, kiedy pojawiające się pojedyncze mutacje powoli się akumulują. Poszczególne wirusy potomne różnią się między sobą, a dzięki temu są w stanie lepiej dopasować się do świata.
W przyrodzie może też dojść do rekombinacji genetycznej, czyli wymiany materiału genetycznego i powstania nowego genotypu. W takim wypadku do zmiany dochodzi znacznie szybciej, a jej efekty mogą być bardziej nieprzewidywalne.
- Wirusy mogą między sobą wymieniać materiał genetyczny tylko wtedy, jeśli są ze sobą bardzo blisko spokrewnione - stwierdza prof. Pyrć. Hybrydę mogą zatem utworzyć dwa blisko ze sobą spokrewnione koronawirusy, które zakaziły tę samą osobę. Podobnie mogą się ze sobą mieszać inne wirusy, takie jak wirusy grypy. Efektem tego jest obecność typów takich jak H1N1 czy H5N1 albo H3N2, które są hybrydami powstałymi w wyniku właśnie takiego połączenia.
- Z pewnością w przeszłości dochodziło do rekombinacji genetycznej również w przypadku koronawirusów. Nie wiadomo tylko dokładnie, kiedy się to zdarzyło - uważa prof. Pyrć. Patogeny te występują u nietoperzy, u których często dochodzi do koinfekcji, a więc i rekombinacji. To w wyniku tych procesów wywodzi się najpewniej SARS-CoV-2.
Koronawirusy jednak cały czas się zmieniają, co jest efektem zmian w sekwencji RNA, powodowanych błędami maszynerii odpowiadającej za kopiowanie genomu. - Na razie jednak większość tych zmian to jedynie naturalna zmienność i nie wpływają one na ich zdolność zarażania oraz wywoływania choroby - wyjaśnia specjalista.
Dodaje, że jedna z odmian koronawirusa SARS-CoV-2 pozbawiona sporego fragmentu genomu, faktycznie powoduje łagodniejszą chorobę u ludzi, jednak ten wariant "nie odniósł sukcesu" i zniknął niedługo po pojawieniu się.
***
Autor: Zbigniew Wojtasiński (PAP)
Koronawirus: wszystkie aktualne informacje i zalecenia na gov.pl
