Akcyza to rodzaj podatku pośredniego, który nakładany jest na pewne dobra i wyroby konsumpcyjne, by chociażby ograniczyć ich spożycie lub po prostu opodatkować dobra, które charakteryzują się wysoką akumulacją zysków, czyli wytwarza się niskimi kosztami, ale mają wysokie spożycie. Jest to bardzo ważny podatek w kontekście zasilania Skarbu Państwa. Obejmuje na przykład używki (papierosy, alkohol), paliwa, samochody osobowe przed pierwszą rejestracją, sprzęt elektroniczny, perfumy.
W Polsce ustawą regulującą przepisy związane z podatkiem akcyzowym jest Ustawa z 6 grudnia 2008 o podatku akcyzowym obowiązująca , która obowiązuje od marca 2009 roku.
Podatek akcyzowy obowiązuje w całej Unii Europejskiej, jednak to poszczególne kraje ustalają jego wysokość w odniesieniu do poszczególnych produktów i dóbr.
Wyroby akcyzowe to inaczej przedmioty opodatkowane podatkiem akcyzowym. W naszym kraju należą do nich:
Przedmiotem opodatkowania akcyzowego w przypadku samochodu jest import samochodu, nabycie wewnątrzwspólnotowe oraz pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu, który wcześniej nie był zarejestrowany. Ile wynosi akcyza? W przypadku samochodów osobowych o pojemności silnika większej niż 2000 cm3 akcyza wynosi 18,6% podstawy opodatkowania, natomiast w przypadku pozostałych samochodów osobowych jest to stawka 3,1% podstawy opodatkowania.
O zwrot podatku akcyzowego może ubiegać się producent rolny, czyli osoba nieposiadająca osobowości prawnej, która jest pełnoprawnym posiadaczem gospodarstwa rolnego. Jedyne, co musi zrobić, to złożyć odpowiedni wniosek do wójta lub burmistrza i wykazać faktury VAT za zakupione oleje napędowe.