Wielka Mgławica w Orionie (M42) to gigantyczna chmura pyłu i gazu, która jest też skupiskiem m.in. gwiazd, dysków protoplanetarnych (obłoków materii wokół młodych gwiazd, z których powstaną planety) oraz brązowych karłów (obiektów gwiazdopodobnych, tzw. nieudanych gwiazd). Teraz naukowcy dostrzegli w M42 coś nawet bardziej niezwykłego.
Badacze odkryli swobodne planety w Mgławicy Oriona. Niesamowite zdjęcia z teleskopu Webba.
Mgławica Oriona jest jednym z jaśniejszych obiektów głębokiego nieba (najjaśniejszą mgławicą dyfuzyjną na niebie) i bez problemu widoczna jest nawet gołym okiem. Nic zatem dziwnego, że astronomowie znają ją od przeszło czterech wieków (od 1610 roku). Dopiero zdjęcia z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba - najlepszego teleskopu, jakim dziś dysponujemy - pozwoliły pokazać ją w tak niezwykle szczegółowy sposób.
Na dwóch fotografiach, które opublikowała w sieci ESA (Europejska Agencja Kosmiczna), badacze doszukali się bowiem 40 par planet swobodnych wewnątrz Mgławicy Oriona. Planety swobodne (albo samotne) to egzoplanety niezwiązane grawitacyjne z żadną gwiazdą (lub brązowym karłem). Każda ma masę kilkukrotnie większą od Jowisza i podróżuje przez M42 w asyście drugiej, bardzo podobnej planety swobodnej. Naukowcy nazwali już nowo odkryte obiekty mianem JuMBO (od Jupiter-Mass Binary Objects - Obiekty binarne masy Jowisza).
Na razie nie wiedzą jednak, w jaki sposób takie obiekty mogły w tym miejscu powstać. Zazwyczaj bowiem planety powstają w dyskach protoplanetarnych, czyli w gęstych obłokach gazu i pyłu, które obracają się wokół nowo powstałych gwiazd. W taki właśnie sposób narodziła się Ziemia i wszystkie planety Układu Słonecznego.
Według jednej z hipotez swobodne planety z Mgławicy Oriona mogły powstać zupełnie niezależnie - w obszarach gwiazdotwórczych, których w M42 jest pod dostatkiem. To zjonizowane obłoki gazu (głównie wodoru), w których tworzą się gwiazdy. Badacze sądzą, że obiekty JuMBO mogły narodzić się z w miejscach, gdzie gęstość gazu była zbyt mała, aby utworzyć brązowego karła lub gwiazdę.
Druga z hipotez zakłada, że swobodne planety w M42 powstały w pobliżu swoich gwiazd macierzystych, ale z powodu działania grawitacyjnego innych masywnych obiektów (np. pobliskich gwiazd) zostały wyrzucone ze swoich orbit i podróżują samotnie przez przestrzeń.
