W drugim kwartale 2016 dług publiczny wzrósł o 37 miliardów złotych . Tylko raz w historii zdarzył się kwartał z większym przyrostem. Była to końcówka 2008, kiedy mieliśmy na świecie krach finansowy wywołany bankructwem Lehman Brothers. W kolejnym roku cała Europa była w recesji, a Polska jako jedyna jej uniknęła – między innymi właśnie dzięki ogromnemu poluzowaniu polityki fiskalnej. Poduszka z długu (i słabszego złotego) uratowała nas wtedy przed załamaniem gospodarczym, no ale potem dług pozostał.
Zmiany poziomu długu publicznego w Polsce dane: Ministerstwo Finansów, GUS
Tym razem mieliśmy na świecie obawy przed Brexitem, ale okazały się one mocno na wyrost. Przyrost zadłużenia Polski trzeba wiązać bardziej z planową polityką rządu polegającą na zwiększaniu wydatków budżetowych – głównie na program 500 plus.
Porównanie tylko nominalne może być nieco mylące, albo niesprawiedliwe – wszak od samego poziomu zadłużenia ważniejsza jest jego relacja do PKB. Ale w takiej klasyfikacji drugi kwartał 2016 też jest bardzo wysoko, bo na czwartym miejscu.
Również tu największy przyrost mieliśmy pod koniec 2008. Wtedy poziom długu do PKB wzrósł w jeden kwartał aż o 4 punkty procentowe – z 42,8 procent do 46,9 procent. Na początku 2009 dług urósł o kolejne 1,8 punktu procentowego do 48,7 procent PKB.
Zmiany wskaźnika długu publicznego do PKB dane: Ministerstwo Finansów, GUS
Wyraźnie, bo o 1,7 punktu procentowego dług publiczny wzrósł też w pierwszym kwartale 2013 – z 51,6 procent do 53,3 procent. Wtedy wchodziliśmy w spowolnienie gospodarcze po tym jak zbankrutowała Grecja, a cała strefa euro przez kryzys zadłużeniowy powróciła do recesji.
Teraz dług do PKB wzrósł o 1,6 punktu procentowego z 49,9 procent do 51,5 procent. Poziom długu do PKB jest niższy niż w 2013, bo na początku 2014 rząd umorzył 130 mld PLN długu w postaci obligacji, które należały do OFE.
Dzięki tej operacji dług publiczny spadł z okolic 53 procent PKB poniżej 47 procent PKB. Jednak jednorazowe cięcie nie zmieniło wieloletniego trendu powolnego narastania długu. W drugim kwartale 2016 powróciliśmy powyżej poziomu 50 procent PKB.
Dług publiczny w relacji do PKB dane: GUS, Ministerstwo Finansów
Warto pamiętać, że pomimo prawie nieustannego przyrostu długu publicznego w dłuższej perspektywie nie rośnie on bardziej niż polska gospodarka.
Jeśli porównamy obecne poziomy z tym co mieliśmy w połowie 2008, a więc tuż przed bankructwem Lehman Brothers, to przez te 8 lat dług publiczny urósł nam o 398 miliardów złotych. Nawet jeśli dodamy do tego umorzone w 2014 obligacje z OFE to wyjdzie nam przyrost długu o około 530 miliardów złotych.
Zmiana długu publicznego i PKB Polski w latach 2008-2016 dane: GUS, Ministerstwo Finansów
W tym samym czasie polskie roczne PKB urosło o 560 miliardów złotych – z poziomu 1,23 biliona PLN do 1,82 bln PLN.
