Podatek VAT to inaczej podatek od towarów i usług. Jego nazwa pochodzi z języka angielskiego (Value Added Tax) i oznacza "podatek od wartości dodanej". Jest to specyficzny rodzaj opłaty, która dodana jest do każdej transakcji, dotyczy więc zarówno konsumentów, jak i sprzedawców. Co to oznacza? Kupując jakikolwiek produkt w sklepie, musimy mieć świadomość, że do jego wartości dodana jest wartość podatku VAT, którego wartość zazwyczaj jest wyszczególniona.
Podatek naliczony to podatek VAT związany z zakupem produktu lub usługi, który został doliczony przez tego, od kogo produkt lub usługę kupujemy. Podatek naliczony jest sumą kwot podatku VAT określonych w fakturach, które kupujący otrzymał przy nabywaniu towarów lub usług, sumą kwot podatku VAT od faktur od komitenta z tytuły dostawy towarów, które były przedmiotem umowy komisu, sumą kwot podatku VAT wynikających z odpowiednich dokumentów związanych z importem towarów, sumą kwot podatku należnego.
Te dwa rodzaje podatku bywają często ze sobą mylone. Podatek należny to innymi słowy podatek, który należy się urzędowi skarbowemu. Dotyczy on naszej sprzedaży towarów i usług. Jak więc widać- podatek naliczony to ten, który został doliczony do usług lub towarów, które nabywamy, zaś należny to ten, który wynika z towarów i usług, które sprzedajemy. Co mają ze sobą wspólnego VAT naliczony i należny? To bardzo proste. Podatek VAT, który musimy ostatecznie zapłacić urzędowi skarbowemu jest różnicą VAT należnego i VAT naliczonego (VAT do zapłacenia = VAT należny - VAT naliczony).
Czynni podatnicy VAT mają obowiązek tak prowadzić księgowość, aby wykazywać w niej osobno VAT naliczony i VAT należny, by istniała możliwość oddzielnego ustalenia tych wielkości oraz zobowiązania z tytułu VAT, zgodnie z przepisami ustawy o VAT. Istnieją dwa sposoby rozliczania VAT naliczonego: można go rozliczyć w następnych okresach sprawozdawczych jako należności krótkoterminowe lub jako krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.