Firmy w UE będą musiały ujawniać, ile płacą kobietom i mężczyznom. Będą też kary i odszkodowania

Firmy zatrudniające ponad 100 pracowników będą musiały ujawniać, ile płacą kobietom, a ile mężczyznom zatrudnianym na tych samych stanowiskach. Unijne instytucje właśnie porozumiały się w sprawie nowych przepisów.

W czwartek Parlament Europejski i Rada porozumiały się ostatecznie co do przepisów zobowiązujących działające w UE firmy do ujawniania różnic w zarobkach między zatrudnianymi przez nie kobietami i mężczyznami.

Mimo że zasada równości wynagrodzeń została zapewniona w art. 157 Traktatu o funkcjonowaniu UE ("każde państwo członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości"), to w szacuje się, że w UE kobiety nadal zarabiają średnio 13 proc. mniej niż mężczyźni wykonujący tę samą pracę dla tego samego pracodawcy. Jeśli chodzi o poszczególne państwa członkowskie, to najwyższe nierówności płacowe odnotowano na Łotwie, gdzie kobiety zarabiają średnio o 22,3 proc. mniej niż mężczyźni, a najniższe w Luksemburgu (0,7 proc.). W Polsce kobiety zarabiają 4,5 proc. mniej niż ich koledzy zza biurka, natomiast w Niemczech aż 18,3 proc. mniej (dane Eurostatu za 2020 r.), co daje temu państwu wynik dużo poniżej unijnej średniej.

Nierówności płacowe w dużej mierze dotykają pracowników sektora prywatnego i w większym stopniu osoby starsze niż dopiero wchodzące na rynek pracy. Co oznacza, że pensje młodych kobiet i mężczyzn są bardziej wyrównane niż zarobki np. ich rodziców.

Wynagrodzenia powinny być równe. Firmy będą musiały ujawniać dane o zarobkach

Zgodnie z nowymi regulacjami, firmy zatrudniające więcej niż 100 osób będą zmuszone ujawnić informacje w kwestii wysokości pensji kobiet i mężczyzn, co po pierwsze pozwoli porównać zarobki pracowników danej firmy w ogóle, a po drugie obnażyć ewentualne różnice w wynagrodzeniach pomiędzy płciami. Pierwotnie przepisy miały objąć jedynie firmy zatrudniające powyżej 250 osób, ale w trakcie negocjacji udało się rozszerzyć tę grupę również o mniejsze przedsiębiorstwa. "Struktura wynagrodzeń nie powinna być oparta na kryteriach związanych z płcią, ale obejmować neutralne pod względem płci systemy oceny i klasyfikacji stanowisk" - uznali legislatorzy. Zgodnie z nowymi regulacjami, także zasady rekrutacji będą musiały się zmienić, ogłoszenia o wakatach i nazwy stanowisk będą musiały być neutralne pod względem płci, a procesy rekrutacyjne będą musiały być prowadzone w sposób niedyskryminujący.

W przypadku, kiedy przedstawione przez firmy sprawozdania dotyczące wynagrodzeń wykażą różnice pomiędzy płacami kobiet i mężczyzn na poziomie przynajmniej 5 proc. lub więcej, pracodawcy we współpracy z przedstawicielami pracowników będą musieli przeprowadzić wspólną ocenę wynagrodzeń. Ci, którzy nie dostosują się do nowych regulacji, zostaną ukarani. Państwa członkowskie zostaną zobowiązane do wprowadzenia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar, w tym finansowych, dla naruszających przepisy pracodawców. Pracownik, który został pokrzywdzony w wyniku naruszenia regulacji przez pracodawcę np. w sytuacji, kiedy dowie się, że zarabia znacząco mniej niż zajmujący takie samo stanowisko współpracownik innej płci, będzie miał prawo do ubiegania się o odszkodowanie. - Jesteśmy o krok bliżej do osiągnięcia prawdziwej równości płci w UE - ocenia holenderska europosłanka Samira Rafaela z Renew.

Firmy nie będą mogły utrzymywać wysokości pensji w tajemnicy

Pracodawcy nie będą już też mogli zobowiązywać pracowników w umowach o pracę do utrzymywania wysokości wynagrodzeń w tajemnicy. - Nie powinno być żadnych warunków umownych, które ograniczałyby pracowników w ujawnianiu ich wynagrodzenia lub w poszukiwaniu informacji na temat tego samego, lub innych kategorii wynagrodzenia pracowników - mówią unijni urzędnicy. Zawarte w czwartek między instytucjami porozumienie przewiduje, że pracownicy i przedstawiciele grup pracowniczych będą mieli prawo do otrzymania jasnych i kompletnych informacji zarówno na temat konkretnych wynagrodzeń, jak i średnich poziomów wynagrodzenia w podziale na płeć. Jeśli chodzi o sprawy związane z nierównością płac, to tzw. ciężar dowodu zostanie przeniesiony z pracownika na pracodawcę. W praktyce oznacza to, że w przypadku, gdy pracownik uzna, że zatrudniająca go firma złamała zasadę równości wynagrodzeń i wniesie sprawę do sądu, to do pracodawcy będzie należało udowodnienie, że do takiej dyskryminacji nie doszło.

 - Dzisiejsze porozumienie pokazuje, że UE nie zamierza akceptować nierówności płacowych opartych na płci. Historycznie praca kobiet była często niedoceniana i niedostatecznie wynagradzana. Przejrzystość płacowa oczywiście nie eliminuje wszystkich form dyskryminacji, ale rzuca światło na problem nierównych wynagrodzeń między kobietami i mężczyznami i gwarantuje, że tam, gdzie trzeba, działania zostaną podjęte - komentuje duńska europosłanka Kira Marie Peter-Hansen z Zielonych.

Po formalnym zatwierdzeniu przez Parlament Europejski i Radę, które w sytuacji porozumienia jest właściwie formalnością, nowe przepisy wejdą w życie 20 dni po opublikowaniu w dzienniku urzędowym UE. 

Artykuł pochodzi z serwisu Deutsche Welle