Narodowe oświadczenie majątkowe
236 tysięcy złotych to na pierwszy rzut oka dużo pieniędzy, ale to nie znaczy, że przeciętne gospodarstwo domowe ma tyle gotówki. Głównym składnikiem majątku jest bowiem prawie zawsze mieszkanie, w którym się mieszka. Właścicielem swojego mieszkania jest blisko 80 procent badanych gospodarstw. Jedna czwarta z nich dodatkowo posiada także inne nieruchomości. Z kolei co piąte gospodarstwo domowe posiada majątek związany z prowadzeniem działalności gospodarczej. To są główne składniki naszego bogactwa.
Jeśli chodzi o pieniądze, to mamy ich już zdecydowanie mniej – przeciętnie 15,3 tysięcy złotych. Trzymamy je głównie na rachunkach bankowych – robi tak aż 85 procent gospodarstwo domowych. Zaledwie 3 procent trzyma oszczędności w funduszach inwestycyjnych.
Wartość przeciętnego majątku netto w Polsce i jego składowe dane: NBP
Majątek netto to wartość wszystkiego co posiadamy minus zadłużenie. Długi ma ponad 40 procent z nas. Kredyty hipoteczne ma niecałe 14 procent gospodarstw domowych, za to aż co trzecie z nich ma kredyty konsumpcyjne (ratalne, gotówkowe, zadłużenie na karcie kredytowej). Przeciętna wielkość zadłużenia (w gospodarstwach, które mają jakieś długi) to 10 tysięcy złotych.
Co ważne: ponad połowa gospodarstw domowych w Polsce nie ma żadnych długów. Tak przynajmniej wynika z ankiety NBP.
Kto jest bogaty, a kto biedny?
Na tle całej reszty zdecydowanie wyróżniają się osoby samo zatrudnione, czyli głównie przedsiębiorcy. W ich przypadku przeciętny majątek netto to aż 672 tysiące złotych. Mieszkańcy wsi mają więcej (363 tys. PLN) niż mieszkańcy miast (232 tys. PLN). Przeciętny majątek osoby z wyższym wykształceniem to 341 tys. PLN, a tej ze średnim 262 tys. PLN.
Przeciętna wartość majątku w różnych grupach społecznych dane: NBP
Statystycznie rzecz biorąc najbogatsze są też osoby w wieku 45-54 lat – mają przeciętnie 355 tys. złotych.
Nierówność majątkowa
To, że przeciętna wartość majątku to 236 tys. złotych nie oznacza, że każde gospodarstwo domowe mniej więcej tyle posiada. Majątek ten jest bowiem rozłożony bardzo nierówno.
10 procent najbiedniejszych posiada łącznie aktywa o wartości 14 miliardów złotych, ale ma też długi sięgające blisko 20 miliardów złotych. W efekcie ich majątek netto jest ujemny i wynosi -5,6 mld PLN.
10 procent najbogatszych ma aktywa o wartości 2,38 bln złotych – to 175 razy więcej niż najubożsi. Ich zadłużenie to 69 mld złotych (3 i pół razy więcej niż u najuboższych), a więc ich majątek netto sięga 2,31 bilionów złotych. To 41 procent całego majątku wszystkich gospodarstw domowych w Polsce.
20 procent najbiedniejszych posiada łącznie tylko 1 procent całego majątku.
Skala nierówności majątkowej w Polsce dane: NBP
Natomiast jeśli chodzi o przeciętne wartości majątku, to jak widać na planszy powyżej, dla 1 procenta najbogatszych kwota ta wynosi około 2,8 mln złotych.
Polacy na tle Europy
W przeliczeniu na walutę europejską przeciętny majątek netto gospodarstwa domowego w Polsce to 60,6 tysięcy euro. Średnia dla strefy euro to 104,1 tysięcy euro, czyli o ponad 70 procent więcej.
Wyróżniamy się na tle europejskim pod paroma innymi względami. Po pierwsze jesteśmy znacznie mniej zadłużeni. W Polsce przeciętne gospodarstwo domowe ma 2,4 tys. euro długu, a w strefie euro aż 21,5 tysiąca EUR.
Po drugie aktywa finansowe w przypadku Polaków to tylko 8 procent całości majątku, a na Zachodzie prawie 18 procent. Po trzecie dla nas aktywa finansowe to głównie depozyty w bankach, a w strefie euro w znacznie większym niż u nas stopniu fundusze inwestycyjne, obligacje i akcje na giełdzie. Tam w bankach trzyma się mniej niż połowę majątku finansowego, a w Polsce trzy czwarte.
Po czwarte kochamy mieszkania na własność. U nas własna nieruchomość to 80 procent wartości majątku gospodarstw domowych, a w strefie euro tylko 61 procent. A w Niemczech tylko 44 procent.
Niemiecka ciekawostka
Z tego wynika chyba najbardziej zaskakująca niespodzianka. Niemcy zwykle mieszkają w domach wynajmowanych, przez co ich majątek jest mniejszy (bo bez nieruchomości). W efekcie różnica w wielkości majątku w Polsce i w Niemczech jest zaskakująco mała. W Polsce to 60,6 tysięcy euro, a w Niemczech 60,8 tysięcy euro.
Licząc w ten sposób Niemcy są jednym z najmniej majętnych narodów w strefie euro. Są nawet za Grekami (65,1 tys. Euro), nie wspominając o Włochach (146 tys. EUR), Hiszpanach (160 tys. EUR), czy Belgach (218 tys. EUR).
