Najwyższa Izba Kontroli przyjrzała się kompleksowo w jaki sposób działał w Polsce nadzór nad sektorem bankowym w latach 2015-2017. NIK zbadał sprawę nie tylko w kontekście działań Komisji Nadzoru Finansowego, ale szerzej.
Wnioski pokontrolne są dwa. Po pierwsze polski system bankowy jest stabilny, bezpieczny, a Polacy nie mają powodów, by martwić się o swoje pieniądze. Po drugie, nadzór nad bankami ma słabe punkty, które dotyczą głównie działań KNF.
Nadzór w skali "makro" bez zastrzeżeń
Na straży bezpieczeństwa polskich finansów w skali "makro" stoi Komitet Stabilności Finansowej. W jego skład wchodzi przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, prezes Narodowego Banku Polskiego, prezes Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i minister finansów. W tym gremium analizowane są sygnały płynące z całego sektora.
Nadzór nad sektorem bankowym jest niezwykle istotny. Jak tłumaczy NIK, aktywa sektora bankowego stanowią około 70 proc. aktywów całego systemu finansowego.
Podmioty tworzące sieć bezpieczeństwa finansowego, w kluczowych aspektach z punktu widzenia stabilności całego sektora bankowego, rzetelnie wykonywały swoje zadania z zakresu nadzoru makro- i mikroostrożniościowego.
- czytamy w raporcie.
NIK nie ma większych zastrzeżeń co do kontroli nad systemem bankowym. Pewne zastrzeżenia dotyczą Ministerstwa Finansów. Część prac legislacyjnych, związanych głównie z wdrażaniem dyrektyw unijnych, resort prowadził zbyt długo.
Struktura aktywów sektora bankowego na koniec 2017 r. NIK
Kontrola w skali "mikro" - KNF bywa zbyt pobłażliwa
Nadzorem w skali "mikro", czyli nad pojedynczymi bankami, zajmuje się natomiast Komisja Nadzoru Finansowego. I tu, zdaniem NIK, nie wszytko działa idealnie. Problemem jest na przykład częstotliwość kontroli w bankach spółdzielczych.
W okresie od 2014 r. do końca I kwartału 2017 r. 84 proc. z nich nie było objętych żadnymi czynnościami kontrolnymi ze strony KNF. W tej grupie były banki, które powinny być objęte szczególnym nadzorem inspekcyjnym, z uwagi na nadanie im, w procesie badania i oceny nadzorczej, ocen wskazujących na podwyższony poziom ryzyka, oraz w związku z realizowaniem programów postępowania naprawczego.
- czytamy w raporcie NIK.
Z raportu wynika, że KNF bywała zbyt mało restrykcyjna wobec banków spółdzielczych. Zdarzało się - w pojedynczych przypadkach - że instytucje, które powinny być ocenione jako zagrożone upadłością, otrzymywały noty nieco wyższe.
Aktywa polskiego systemu finansowego Fot. NIK
Kurator-historyk w banku
Innym problemem są kadry. Zdarza się bowiem, że KNF wyznacza na stanowisko kuratora banku osobę, która nie ma wykształcenia związanego z finansami.
W prowadzonej przez Urząd KNF bazie kandydatów na kuratorów i członków zarządów komisarycznych zarejestrowane były osoby nieposiadające minimalnych kwalifikacji w zakresie doświadczenia zawodowego i wykształcenia, niezbędnych do pełnienia tych funkcji, określonych w uchwale KNF (były to w szczególności osoby z tytułami magistra politologii, historii, administracji, inż. ekonomiki i organizacji przemysłu spożywczego, bez doświadczenia bankowego).
- alarmuje Izba.
Czytaj też: Kluza krytykuje zatrzymanie urzędników KNF. "Państwo zadziałało źle"
Komisja Nadzoru Finansowego powinna zatrudnić więcej inspektorów, lepiej zadbać o kompetencje kuratorów wysyłanych do banków w gorszej sytuacji finansowej. Oceniając sektor jako całość, nie ma jednak wątpliwości, że jest on bezpieczny.
