Podatki i opłaty lokalne to takie podatki i opłaty, których wysokość ustalana jest przez radę gminy a ich egzekwowaniem zajmują się samorządy gminne. Ich górna wysokość regulowana jest przez Ministra Finansów, więc gminy mają narzucone pewne ograniczenia dotyczące pobieranych opłat.
Do podatków lokalnych należą:
Dokumentem regulującym wszelkie przepisy związane z podatkami i opłatami lokalnymi jest Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z 2 stycznia 1991 roku. Składa się ona z kilku części.
Na początku znajdziemy przepisy ogólne, które definiują użyte w ustawie pojęcia (np. czym w rozumieniu ustawy jest budynek, grunt, reklama, które będą podlegać podatkom i opłatom lokalnym).
Druga część ustawy normuje sprawę podatku od nieruchomości, informując jakie nieruchomości podlegają obowiązkowi podatkowemu, kim w rozumieniu ustawy jest płatnik podatku od nieruchomości oraz podaje wszystkie maksymalne stawki, których w swoich własnych ustaleniach nie mogą przekroczyć urzędy gmin. Określa również zasady zwolnienia od podatku od nieruchomości.
Trzeci rozdział ustawy to dotyczy ewidencji nieruchomości, zaś czwarta to informacje o podatku od środków transportowych. Wymienia środki, które podlegają opodatkowaniu, terminy związane z podatkiem, jego maksymalną wysokość dla każdego rodzaju pojazdu podlegającemu opodatkowaniu oraz zasady zwolnienia z podatku.
Kolejna część ustawy zajmuje się opłatami lokalnymi, czyli opłatą targową, uzdrowiskową, miejscową, od posiadania psa i reklamową i również w tym przypadku Minister Finansów narzuca maksymalne stawki opłat, których gminy nie mogą przekroczyć, podejmując własne uchwały. Ostatni rozdział to, jak w przypadku każdej ustawy, przepisy końcowe.