Rodzaje podatków 2016

Podatki - informacje ogólne

Podatek to rodzaj społecznej umowy pomiędzy państwem, a jego obywatelami. W zależności od systemu występują one w mniejszym lub większym natężeniu, przybierają różne formy i odgrywają różną rolę. Podatek to inaczej publicznoprawne, obligatoryjne, obowiązkowe oraz bezzwrotne świadczenie majątkowe wobec państwa. Dziś danina ma formę już wyłącznie pieniężną. W dawnych czasach przybierała różne formy, w zależności od momentu w historii. Dziś jednak chodzi głównie o pieniądze.

Gdyby nie było podatków, państwo nie mogłoby utrzymać całego aparatu administracyjno-porządkowo-edukacyjnego. Dlatego podatki stanową główne źródło dochodów dla każdego systemu, który przewiduje w swoich działaniach częściową ochronę swoim obywateli, w ramach dysponowania środkami publicznymi i odpowiedniego ich dzielenia. Przewodnią ideą podatków jest wspieranie (i/lub utrzymywanie) szkolnictwa, służby zdrowia, infrastruktury drogowo-komunikacyjnej oraz działalność fiskalno-prospołeczna, dotacyjna i preferencyjna (wspieranie najuboższych). Natomiast każdy, kto nie jest beneficjentem sytemu podatkowego, musi podatki płacić, w różnym stopniu. Oczywiście powyższe nie wyklucza sytuacji, w której częściowy beneficjent również podlega częściowemu obowiązkowi płacenia podatków, ale w najprostszej formie ten system polega na zależności "stać cię - płać, by ci których nie stać, albo te sfery, które tego potrzebują mogły skorzystać".

Zasadnicze różnice między podatkami polegają na istocie kto jest opodatkowany (kto jest podmiotem opodatkowania), co podlega opodatkowaniu (jaki jest przedmiot opodatkowania) oraz jaki jest sposób poboru podatku. W Polsce podatki dzielą się na bezpośrednie i na pośrednie.

Podatki bezpośrednie

Do tak zwanych podatków bezpośrednich należą:

  • podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
  • podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
  • podatek od spadków i darowizn
  • podatek od czynności cywilnoprawnych
  • podatek rolny
  • podatek leśny
  • podatek od nieruchomości
  • podatek od środków transportowych
  • podatek tonażowy
  • podatek od wydobycia niektórych kopalin

Istnieją również podatki pośrednie i są nimi: podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy oraz podatek od gier.

System podatkowy

Wszystkie wymienione wyżej podatki składają się na siatkę zależności, tworząc powiązany ze sobą system zarówno w kontekście ekonomicznym jak i prawnym. Ta cała powiązana ze sobą i uzależniona od poszczególnych składowych siatka zwie się "systemem podatkowym".

Jednak nie składa się on wyłącznie z wyżej wymienionych trzynastu podatków. W bardzo ogólnym kontekście składowymi systemu podatkowego są również inne systemy, takie jak: krajowe i międzynarodowe prawo podatkowe, w tym prawo karne skarbowe oraz organy administracji rządowej i samorządowej powiązane z zarządzaniem i wprawianiem w ruch system.

Najważniejsze funkcje systemu podatkowego - funkcja fiskalna i stymulacyjna

Funkcja fiskalna to jedna z najważniejszych funkcji systemu podatkowego. To uzyskiwanie środków pieniężnych niezbędnych do pokrycia potrzeb publicznych, czyli zasada pobierania. Drugą funkcją podatków jest dystrybucja środków pozyskanych z poborów. Dystrybucja na te sfery społeczne, które tego potrzebują.

Funkcja stymulacyjna to funkcja stymulująca procesy gospodarcze poprzez różne ruchy związane z modyfikacją wysokości podatków. Np. program wspierania młodej przedsiębiorczości - obniżone świadczenia na rzecz państwa przez pierwszy okres prowadzenia firmy.