Badacze szukając śladów życia pozaziemskiego skupiają się przede wszystkim na pobliskich nam planetach - Wenus i Marsie. Uważa się, że potencjalnie dobre warunki dla mikroorganizmów mogą (lub mogły) panować wysoko w chmurach Wenus lub np. w podpowierzchniowych jeziorach Marsa. Obie planety w przeszłości mogły być dość podobne do Ziemi.
Naukowcy nie ograniczają się jednak wyłącznie do planet, bo pod uwagę biorą również księżyce gazowych gigantów - przede wszystkim Europę (księżyc Jowisza) i Enceladusa (księżyc Saturna). Nowe badania pokazują, że na pierwszym z nich warunki są jeszcze bardziej sprzyjające, niż sądzono do tej pory.
Europa z systemem podwodnych wulkanów
Naukowcy już od dawna wiedzą, że pod lodową skorupą Europy znajduje się ocean słonej wody o głębokości przypuszczalnie nawet 90 km. Woda w nim uwięziona jest pomiędzy skalistą powierzchnią księżyca a lodową skorupą (o grubości prawdopodobnie kilkunastu kilometrów). Istnienie globalnego oceanu jest możliwe najpewniej dzięki ciepłu pochodzącego z ogromnych sił pływowych wywoływanych przez pobliskiego Jowisza.
Nowe badanie opublikowane na łamach "Geophysical Research Letters" wskazuje, że skalista powierzchnia księżyca może być usiana wulkanami. Naukowcy szczegółowo przeanalizowali wpływ grawitacji Jowisza na Europę i uważają, że ciepła pochodzącego z rozciągania obiektu (przez siły pływowe) jest jeszcze więcej, niż do tej pory sądzono.
Zdaniem autorów badania, w niektórych miejscach wnętrze Europy jest na tyle gorące, że topione są skały tworzące powierzchnię, nad którą znajduje się ocean. W miejscach tych od miliardów lat powstawać mają podwodne wulkany, które ogrzewają wodę w części globalnego oceanu.
Wulkaniczne wnętrze Europy na ilustracji NASA fot. NASA / JPL-Caltech / Michael Carroll
Naukowcy już od pewnego czasu spekulowali na temat możliwej aktywności wulkanicznej Europy, jednak jak na razie nie mieli na tyle mocnych argumentów, aby poprzeć swoją tezę. Autorzy nowego badania pokusili się też o stwierdzenie, że aktywność wulkaniczna jest najbardziej prawdopodobna w pobliżu biegunów planety, bo właśnie tam generowane jest najwięcej ciepła.
Warto dodać, że aktywność wulkaniczna na księżycach planet Układu Słonecznego nie jest czymś niespotykanym. Inny satelita Jowisza, Io, pokryty jest setkami wulkanów wyrzucających pył i gaz na wysokość nawet 400 km. Io jest jednak nieco bliżej Jowisza niż Europa (co oznacza większe siły pływowe), a także nie jest pokryty globalnym oceanem, dlatego warunki do powstawania aktywności wulkanicznej na obu księżycach jednak mocno się różnią.
Podwodne wulkany to świetne miejsce dla organizmów żywych
Jeśli badania wskazujące na istnienie wulkanów na dnie oceanu Europy się potwierdzą, księżyc ten stanie się jeszcze bardziej atrakcyjnym obiektem z punktu widzenia badaczy szukających życia pozaziemskiego. Podwodne wulkany dostarczając odpowiednio dużo energii, mogą bowiem tworzyć oazy, w których organizmy żywe miałyby świetne warunki do rozwoju.
Na Ziemi życie powstało właśnie w wodzie, dlatego naukowcy mają powody, aby sądzić, że w przypadku innych ciał niebieskich mogło być podobnie. Autorzy badania zauważają jednak, że Europa (obok Ziemi) to prawdopodobnie jedyne miejsce w Układzie Słonecznym, które zawiera zarówno wulkany, jak i duży zbiornik ciekłej wody.
NASA zdaję sobie sprawę z tego, że Europa to jedno z najlepszych miejsc do utrzymania życia pozaziemskiego, dlatego planuje w ciągu kilku lat wysłać w pobliże księżyca misję Europa Clipper. Statek kosmiczny w 2030 roku ma wejść na orbitę wokół Jowisza i wykonać wiele bliskich przelotów nad lodową skorupą księżyca zbierając dane na jego temat.
