- Nowy kodeks miał być odpowiedzią na potrzeby rynku pracy XXI wieku – przypomina organizacja pracodawców. Miał uwzględniać specyfikę zawodów związanych z cyfrową rewolucją oraz zmiany jakie nastąpiły w oczekiwaniach zarówno pracodawców, jak i pracowników. - Osiągnięcie tych celów wydaje się jednak poważnie zagrożone - piszą Pracodawcy RP w najnowszym komentarzu.
Według prof. Moniki Gładoch wiceprzewodniczącej Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy, która 14 marca ma przegłosować ostateczny kształt projektów nowych kodeksów pracy - indywidualnego oraz zbiorowego (potem propozycje zmian omówione zostaną w resorcie pracy), wiele z nowych propozycji narusza wolnościowe zasady Konstytucji RP, dotyczące funkcjonowania państwa demokratycznego i wolnorynkowego. - Państwo nie może decydować za obywateli co jest dla nich lepsze, np. że wszystkim należy się etat, albo kiedy powinni wykorzystać urlop, bo w przeciwnym razie go stracą – tłumaczy Gładoch.
Problemem ponadto, jej zdaniem, są nie tylko propozycje oderwane od rzeczywistości, ale niekiedy ich bardzo zła redakcja. Przez to nowe przepisy są niekiedy całkowicie niezrozumiałe.
Etat lub biznes – koniec umów cywilnych
Organizacji pracodawców wymienia zatem 10 „wątpliwych propozycji”, które mogą zostać umieszczone w nowym kodeksie pracy. To między innymi, wymienione na pierwszym miejscu, wprowadzenie przymusu pracy etatowej z jednoczesnym zakazem pracy na umowach cywilnych, chyba że w ramach samozatrudnienia. W efekcie – aby wykonywać jakąkolwiek usługę, trzeba będzie zarejestrować działalność gospodarczą.
Samo samozatrudnienie dopuszczalne zostanie w istotny sposób ograniczone tylko do pewnych typów usług. Istotne wątpliwości dotyczące ustalenia czy praca jest wykonywana w formie umowy o pracę czy samozatrudnienia sąd ma rozstrzygać na korzyść pracy etatowej - w praktyce domniemanie stosunku pracy będzie niemożliwe do zakwestionowania przez pracodawców.
Zakład pracy jak w PRL
Zamiast pracodawcy pojawia się pojęcie zakładu pracy, rozumiane jako społeczność osób zatrudnionych (załoga zakładu pracy) oraz osób zatrudniających, istniejącą przy przedsiębiorstwie, części przedsiębiorstwa lub przy jednostce organizacyjnej zajmującej się wykonywaniem zadań publicznych. - Oznacza to powrót do niechlubnych czasów PRL, kiedy załoga wykonywała zadania dla zakładu pracy – zauważają Pracodawcy RP.
Umowa na czas określony może być zawarta tylko w określonym celu, między innymi na zastępstwo, na czas kadencji, jeżeli uzasadnia to wyłączny interes pracownika. To koniec elastycznej formy zatrudnienia, którą była umowa terminowa.
Zwolnienie – czy ktoś zapomniał o lekach?
Zwolnienie kogoś będzie czynnością niezwykle skomplikowaną. Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy na czas określony lub nieokreślony wymaga uprzedniego wysłuchania pracownika, a ponadto konsultacji ze związkami zawodowymi (jeśli działają u pracodawcy). Procedura wypowiedzenia potrwa co najmniej 10 dni, a rozwiązania natychmiastowego 3 dni. Jeśli w firmie działają związki zawodowe wypowiedzenie przedłuży się o kolejne 7, a zwolnienie dyscyplinarne o 5 dni. - Rozwiązanie umowy o pracę będzie wymagać eksperta, który wyjaśni, jak sprostać nowej procedurze – napisali Pracodawcy RP. I nie jest to najłagodniejsza forma krytyki przepisów związanych z wypowiedzeniem umowy.
Zdaniem Cezarego Kaźmierczaka, prezesa Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, zawiadamianie pracownika o planowanym zwolnieniu to „recepta na załamanie budżetu państwa".
- Przecież większość pójdzie wtedy na zwolnienie lekarskie –uważa Kaźmierczak. - W kraju, w którym ludzie przy niedzielnym obiedzie chwalą się fałszywymi zwolnieniami lekarskimi nie będzie to trudne. Zaś pracodawców i ZUS to będzie kosztować miliardy. Ktoś chyba nie wziął leków – powiedział na łamach portalu pulshr.pl.
Krytykowana procedura zwolnienia okazuje się jednak działaniem celowym. Po dowiedzeniu się o zamiarze wypowiedzenia umowy pracownik będzie mógł skorzystać ze zwolnienia lekarskiego, które ochroni go przed zwolnieniem – głosi kolejny zapis z projekty kodeksu pracy. - To przepis zachęcający do patologii – chcesz dalej pracować, idź na zwolnienie – uważają Pracodawcy RP.
Organizacja Pracodawcy RP zwraca też uwagę na przepis, który mówi, że wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony lub na czas określony z przyczyn niedotyczących pracownika jest dopuszczalne pod warunkiem zaoferowania mu innej pracy, do której pracownik posiada kwalifikacje lub może je z łatwością nabyć. Likwidacja stanowiska oznacza więc konieczność znalezienia nowej pracy dla pracownika.
Urlop ustali Ci szef
Zmienić się mają też zapisy dotyczące urlopów. Pracodawca podaje do wiadomości pracownika ustalony dla niego indywidualny plan urlopów z wyprzedzeniem co najmniej 60 dni przed pierwszym planowanym terminem udzielenia urlopu. - W razie nieudzielenia urlopu wypoczynkowego w terminie prawo do niego wygasa, a pracownik ma prawo do zadośćuczynienia w wysokości dwukrotności wynagrodzenia urlopowego. Urlop będzie ustalany z góry, najczęściej kiedy wyznaczy go pracodawca, a pracownik musi się do niego dostosować – napisali Pracodawcy RP.
No i na koniec skrytykowali też przepis, że pracownicy zatrudnieni w zakładach pracy działających w ramach tej samej osoby prawnej lub tego samego przedsiębiorstwa lub w grupach kapitałowych, w których istnieje stosunek zależności, mają być wynagradzani według tych samych stawek.
Ministerstwo uspokaja
Warto jednak też odnotować, iż już w połowie lutego Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uspokajało, że "należy stanowczo podkreślić, że na tym etapie są to wyłącznie propozycje (pojawiające się w mediach doniesienia - red.) niezależnych ekspertów prawa pracy oraz przedstawicieli partnerów społecznych. Trudno przesądzać, czy wszystkie zostaną skierowane do dalszych prac"
- "Traktowanie propozycji jako prawa, które wkrótce będzie obowiązywać, jest przedwczesne, wywołuje chaos informacyjny i niepotrzebnie budzi zaniepokojenie zainteresowanych stron – pracowników i pracodawców" - dodano w komunikacie.
