Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Olsztynie powiadomiła swoich klientów, że nie przedłuży certyfikatu FSC (Forest Stewardship Council), który wygaśnie już 9 września 2023 roku. Podobne kroki podjęły dyrekcje w Krakowie (FSC wygaśnie 31 grudnia 2023 r.), Białymstoku (FSC wygaśnie 1 stycznia 2024 r.) i Szczecinie (FSC wygaśnie 15 kwietnia 2024 r.).
Regionalne dyrekcje LP rezygnują z certyfikacji FSC. Lasy Państwowe tłumaczą
"Zapewniam, że nie wpłynie ona negatywnie na dostępność surowca drzewnego dla państwa firm" - pisał w komunikacie Andrzej Szelążek, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie, cytowany przez serwis drewno.pl. Jako powód rezygnacji wymienił wyłączenie PGL LP (Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe) z procesu opracowywania wymagań certyfikacyjnych. Andrzej Szelążek tłumaczył, że wymagania certyfikacyjne są częścią umowy licencyjnej, której zapisy "mogą być w każdej chwili zmienione przez FSC bez jej aneksowania, co w rzeczywistości oznacza, że FSC może dowolnie kształtować własne procedury, a licencjobiorca musi się na to zgodzić".
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie podkreślił również, że ocena prawna i ewentualne roszczenia "podlegać mają prawu niemieckiemu [...]. Jurysdykcja sądów powszechnych jest umownie wyłączona, co oznacza rozstrzyganie ewentualnych sporów na podstawie prawa niemieckiego, poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej". - Standard FSC nie jest jedynym standardem dotyczącym gospodarki leśnej, a jego stosowanie na tle innych certyfikatów nie jest powszechne w Europie, w tym w Unii Europejskiej - dodał Andrzej Szelążek.
Tymczasem WWF Polska zauważa, że decyzja regionalnych dyrekcji LP oznacza wyłączenie kolejnych 2 mln hektarów obszarów leśnych z certyfikacji najstarszym i na ten moment gwarantującym najlepsze standardy przyrodnicze certyfikatem FSC. Obecnie certyfikacją objętych jest ok. 4,7 mln ha lasów w Polsce. Co więcej, między listopadem 2022 r. a majem 2023 r. z certyfikowania FSC zrezygnowały regionalne dyrekcje w Gdańsku, Poznaniu, Pile, Radomiu, Toruniu i Warszawie. Fundacja dodaje, że wyłączenie obszarów leśnych z certyfikowania odbywa się w 30. rocznicę ustalenia międzynarodowej certyfikacji FSC.
Lasy Państwowe nie przedłużają certyfikatu FSC. WWF Polska: Z szumu lasów można usłyszeć wołanie o pomoc
WWF Polska apeluje do dyrektora Lasów Państwowych m.in. o ochronę starych lasów, nawodnienie mokradeł i torfowisk na terenach leśnych oraz objęcie certyfikacją FSC wszystkich terenów zarządzanych przez Lasy Państwowe. Fundacja wskazała w komunikacie, że instytucja ta zarządza 7,5 mln ha lasów w naszym kraju, co stanowi 80 proc. wszystkich lasów i niemal jedną czwartą obszaru Polski.
"Aby prowadzić zrównoważoną gospodarkę leśną - przyjazną dla człowieka, klimatu i przyrody, powinniśmy ściśle chronić co najmniej 20 proc. wyżej wymienionych obszarów, aby jak najszybciej ochronić lub odzyskać ich naturalny charakter. Odpowiednio zarządzane lasy osłabiają gwałtowność zmiany klimatu i długotrwale magazynują duże ilości węgla. Działają jak naturalna klimatyzacja dla planety, co przy fali dotkliwych upałów jest zbawienne dla ludzi. Wyhamowują porywiste wiatry, których doświadczamy w Polsce coraz częściej. Dlatego powinniśmy je chronić, aby spełniały swoją przyrodniczą i klimatyczną funkcję" - pisze WWF Polska.
Dziś z szumu lasów można usłyszeć wołanie o pomoc, dlatego Fundacja WWF Polska zdecydowała się zaapelować o ochronę najcenniejszych przyrodniczo terenów leśnych. Między rokiem 1990 a 2021 pozyskanie drewna w Polsce wzrosło aż o 60 proc. Jednocześnie na ochronę przyrody Lasy Państwowe przeznaczyły w 2022 roku jedynie 0,4 proc. przychodów. Niepokoi nas, że najcenniejsze obszary leśne w Polsce nie są chronione w wystarczający sposób
- powiedziała dr inż. Olga Poleszczuk-Tusińska z Fundacji WWF Polska.
Czym jest certyfikat FSC?
Certyfikat FSC jest międzynarodowym i najbardziej rozpoznawalnym systemem certyfikacji, znanym wśród firm, ale również konsumentów, zapewniającym o pochodzeniu produktów leśnych z dobrze zarządzanych lasów. Certyfikacja ta jest obecna w Polsce od ponad 25 lat. Dotychczas Polska była jednym ze światowych liderów pod względem certyfikacji łańcucha dostaw w systemie FSC w Europie i na świecie - 2431 certyfikatów FSC daje naszemu krajowi 3. miejsce na świecie (po Chinach i Włoszech) i 2. miejsce w Europie. Do niedawna około 2/3 całkowitej powierzchni leśnej w kraju było certyfikowane w systemie FSC. W ostatnich 12 miesiącach, powierzchnia lasów objętych certyfikacją FCS w Europie wzrosła, m.in. w: Turcji (o 45 proc.), Hiszpanii (o 35 proc.) czy Finlandii (o 5 proc.).
FSC wspiera ochronę leśnej różnorodności biologicznej, bo wymaga od zarządców lasów mapowania, ochrony i monitorowania HCV (z ang. High Conservation Values, czyli Szczególnych Wartości Ochronnych), a także stosowania "podejścia ostrożnościowego" w celu zapobiegania utraty tych wartości. W lasach z certyfikatem FSC 5 proc. powierzchni leśnej wyznacza się na lasy referencyjne. W pierwszej kolejności jako powierzchnie referencyjne wyznaczane są obszary leśne w stanie naturalnym lub maksymalnie zbliżonym do naturalnego. Takie lasy, stosownie do ich planów, są pozostawione bez ingerencji w stanie naturalnym, co jest równoznaczne z ochroną ścisłą. W polskiej certyfikacji PEFC (z ang. Programme for Endorsement of Forest Certification Schemes) taka forma ochrony aktualnie nie występuje - wskazuje WWF Polska.
W certyfikacji FSC kładzie się duży nacisk na ochronę gleb i wód m.in. dzięki ograniczaniu powierzchni zrębów zupełnych (gdzie wycina się wszystkie drzewa jednocześnie) oraz konieczności pozostawiania kęp starodrzewu na powierzchniach zrębowych. Kępy te muszą być nie mniejsze niż 5 arów, stanowić 5 proc. powierzchni i pozostają nienaruszone do naturalnej śmierci i rozkładu drewna. FSC zabrania prowadzenia zrębów zupełnych w strefach przejściowych między ekosystemami i bezpośrednio przy zbiornikach wodnych. W najnowszym standardzie FSC są planowane konkretne wytyczne do ilości pozostawianego martwego drewna.
