Najważniejsze nieprawidłowości wykazane przez NIK obejmowały wielodobowe - bez minimalnego odpoczynku - dyżury lekarzy, nieodpowiednie warunki realizacji świadczeń, nierzetelne prowadzenie dokumentacji medycznej i niedostosowanie zasad segregacji medycznej pacjentów do nowych przepisów.
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła badania na Śląsku po serii incydentów i zgonów pacjentów w regionie. W związku z tymi przypadkami, delegatura w Katowicach sprawdzała, jak w latach 2016-2019 funkcjonowały SOR-y w:
- Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Cieszynie,
- Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. N.M.P. w Częstochowie,
- Szpitalu Wielospecjalistycznym w Jaworznie,
- Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym Nr 3 w Rybniku
- Wielospecjalistycznym Szpitalu Powiatowym S.A. w Tarnowskich Górach.
Kontrola NIK w szpitalach w woj. śląskim. Na SOR-ach brakowało lekarzy
Z raportu NIK możemy się dowiedzieć, że wszystkie szpitale, w których przeprowadzono kontrolę, spełniały wymagania dotyczące zapewnienia na oddziałach ratunkowych minimalnej obsady kadrowej. Oznacza to, że zatrudniały ordynatora (lekarza kierującego oddziałem), pielęgniarkę oddziałową (tzw. pielęgniarkę systemu, która ma wymagane przepisami kwalifikacje) oraz pielęgniarki i ratowników medycznych w takiej liczbie, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania oddziału.
Kontrola Najwyższej Izby Kontroli wykazała jednak, że w niektórych przypadkach opieka medyczna była zorganizowana w niewłaściwy sposób. W trzech szpitalach stwierdzono przypadki braku stałej obecności co najmniej jednego tzw. lekarza systemu (mającego wymagane przepisami kwalifikacje). W jednym z nich, w wybranych do szczegółowej analizy 430 dniach udzielania świadczeń, stwierdzono aż 74 takie przypadki.
W czterech kontrolowanych oddziałach w niektóre dni nie było lekarzy zatrudnionych na SOR-ach. Ich obowiązki wykonywali lekarze wezwani z innych dyżurów. W trzech szpitalach kilkukrotnie taka sytuacja była uwzględniana nawet na etapie planowania dyżurów. Przy braku wyodrębnionej opieki lekarskiej, posiłkowano się także personelem niezgłoszonym w umowie z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Tego typu działania były sprzeczne z zarządzeniem Prezesa NFZ z 2018 r., zgodnie z którym opieka na SOR-ach ma być wyodrębniona, całodobowa i niezależna od opieki lekarskiej, która sprawowana jest na innych oddziałach szpitala. NIK uznała takie praktyki za niedopuszczalne także dlatego, że SOR jest miejscem, do którego trafiają osoby w stanach nagłego zagrożenia zdrowia, a nawet życia. Zdaniem Izby lekarze specjaliści świadczący pracę na innych oddziałach, winni jedynie wspierać, np. w formie konsultacji medycznych, personel szpitalnych oddziałów ratunkowych zadeklarowany w NFZ.
Kontrola NIK na Śląsku. Lekarze pracowali bez przerwy nawet przez 96 godzin
We wszystkich skontrolowanych szpitalach omijano przepisy, dopuszczając do sytuacji, w której lekarze zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, bezpośrednio przed lub po świadczeniu pracy pełnili dyżury na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych przez szpitale bezpośrednio z nimi lub podmiotami zewnętrznymi. Na etacie pracowali więc 7 godzin i 35 minut, a na umowach pełnili ponad 24-godzinne dyżury bez minimalnego, 11-godzinnego, nieprzerwanego odpoczynku dobowego, który gwarantuje m.in. ustawa o działalności leczniczej z 2011 r. Czas pracy takich lekarzy wynosił więc nieprzerwanie ponad 31 godzin, a w skrajnych przypadkach nawet 55 godzin.
Wystąpiły także przypadki, w których lekarze pracujący na SOR-ach (wyłącznie na podstawie zawartych ze szpitalem umów cywilnoprawnych), wykonywali swoje czynności nieprzerwanie przez ponad 24 godziny, często na dyżurach trwających ok. 50 godzin. W niektórych przypadkach były to 72 godziny, a nawet 96 godzin. Zdaniem NIK, mimo że przepisy Kodeksu pracy nie obowiązują lekarzy udzielających świadczeń na podstawie umów cywilnoprawnych, to niezapewnienie im odpowiedniego czasu odpoczynku mogło powodować ich przemęczenie i również negatywnie wpływać na sposób udzielania świadczeń na SOR-ach, a w skrajnych przypadkach - stwarzać także zagrożenia zdrowia samych lekarzy.
