Rosnące ceny mieszkań to w Polsce gorący temat. Zdecydowanie nie jest problemem np. dla osób, które nabyły czy nabywają nieruchomości w celach inwestycyjnych. Ale dla osób, które dopiero chcą kupić nieruchomość w celach mieszkaniowych, to już kłopot. Ceny w ostatnich latach rosną o blisko 10 proc. rocznie (średnio w kraju), prognozy na najbliższe lata wskazują na tylko nieznaczne spowolnienie tego tempa. Polacy są zmuszeni pożyczać coraz wyższe kwoty, co może odbić się czkawką przy wzroście stóp procentowych.
)
Paszcza krokodyla na rynku nieruchomości
Problem wydawał się mniejszy do momentu, gdy za cenami mieszkań podążały wynagrodzenia. To jednak się skończyło. Jak pokazywaliśmy niedawno, na rynku nieruchomości mamy do czynienia z trendem nazwanym przez analityków "paszczą krokodyla". Chodzi o spadającą siłę nabywczą Polaków oraz wzrost średniej ceny transakcyjnej mieszkań.
W latach 2018-2019, nawet na początku 2020 r., ceny mieszkań rosły wraz z pensjami. Ale w ostatnich kilkunastu miesiącach wzrost cen mieszkań jeszcze przyspieszył, a nasze pensje utknęły
- mówił w "Studiu Biznes" Gazeta.pl dr Adam Czerniak, główny ekonomista Polityki Insight.
Akurat w ostatnich dwunastu miesiącach (porównując pierwszy kwartał 2021 r. z analogicznym okresem rok wcześniej) ceny nieruchomości w Polsce rosły szybko - według Eurostatu o 7,2 proc. - ale na tle innych krajów UE nie było to akurat tempo dramatycznie wielkie. Średnia dla całej UE wyniosła 6,1 proc., w części krajów (Czechy, Dania, Litwa, Luksemburg, Holandia) było ono nawet dwucyfrowe. Nie mówiąc już o krajach spoza wspólnoty - np. w Turcji ceny przez rok poszły w górę o 32 proc.
Ale już w nieco dłuższej perspektywie widać, co dzieje się w Polsce. W ciągu ostatnich dwóch lat (pierwszy kwartał 2021 r. do tego okresu w 2019 r.) ceny mieszkań poszły u nas w górę o ponad 19 proc. Mocniejszy wzrost odnotowano, spośród krajów UE, tylko w Luksemburgu i Czechach. Trzyletni wzrost w Polsce sięga 29 proc., jest czwartym najwyższym w UE.
Czy to już bańka?
Gdy w zeszłym roku badałem, czy na polskim rynku mieszkaniowym mamy do czynienia z bańką cenową, to w zasadzie jedynym czynnikiem, który mówił, że to jeszcze nie bańka, było to, że relacja cen mieszkań do dochodów, utrzymywała się na w miarę stabilnym poziomie. Teraz ten okres się skończył. Ten miernik dołączył do zestawu mierników sugerujących, że rynek mieszkaniowy jest przegrzany
- mówił w rozmowie z Gazeta.pl dr Czerniak. Dodawał, że w najbliższych miesiącach możemy mieć do czynienia z turbulencjami, czyli dalszym wzrostem cen, który może skończyć się gwałtownym spadkiem. A kryzys na rynku mieszkaniowym odbija się szerokim echem w całej gospodarce.
W zasadzie nie możemy powiedzieć, że mamy do czynienia z bańką, zanim ona nie pęknie. Ale ryzyko jest wysokie. Mamy w tym momencie do czynienia z idealnymi warunkami inkubacyjnymi do narastania bańki cenowej
- komentował dr Czerniak, sugerując, że na problem ten powinien zareagować Narodowy Bank Polski, stopniowo podnosząc stopy procentowe w kraju.
)
Banki centralne na całym świecie mają twardy orzech do zgryzienia
Polska nie jest odosobniona ze swoim wzrostem cen mieszkań i obawami przed rosnącą bańką cenową. Kilka dni temu o zgryzie wielu banków centralnych na całym świecie pisał Bloomberg. Zbyt wolne zacieśnianie polityki pieniężnej może napędzać bańkę spekulacyjną, zbyt szybkie - hamować ożywienie gospodarcze.
NBP wzoruje się m.in. na Europejskim Banku Centralnym i amerykańskim Fedzie i czeka z decyzjami. Ale w USA część decydentów z Fed już wskazuje rosnące ceny nieruchomości jako argument za podwyżkami stóp. Presję na wzrost stóp ze strony rynku mieszkaniowego odczuwają też m.in. banki centralne w Nowej Zelandii, Korei Południowej, Anglii, Norwegii czy Kanadzie. Ten ostatni jako pierwszy duży bank centralny na świecie już zacząć zacieśniać politykę monetarną.
