Trybunał Konstytucyjny orzekł w czwartek, że uznawanie prawa unijnego za wyższe nad krajowym jest niezgodne z polską konstytucją. Wyrok zapadł w odpowiedzi na wniosek, który do TK złożył premier Mateusz Morawiecki.
Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wniosek premiera. Ekspert: UE może zawiesić wypłaty
Jakie mogą być konsekwencje orzeczenia? Czy Polska może stracić dostęp do unijnych środków? Gazeta.pl spytała o to Szymona Ananicza, eksperta forum Idei Fundacji Batorego.
- Po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego jest niemal przesądzone, że Komisja Europejska wstrzyma akceptację dla Krajowego Planu Odbudowy opiewającego na 24 mld euro dotacji i 12 mld euro taniego kredytu. Prawdopodobnie też sięgnie po nowy mechanizm praworządności i zawiesi wypłaty z właściwego budżetu UE, z którego pokrywane są koszty polityki rolnej, inwestycji w infrastrukturę, środki na naukę, badania i rozwój i inne - stwierdził.
Jego zdaniem, Komisja Europejska może nawet dokonać tzw. korekty finansowej, czyli trwale pozbawić Polskę części wypłat, niezależnie od dalszych kroków rządu.
- Należy się liczyć z poważnym i długotrwałym utrudnieniem dostępu Polski do środków unijnych, trudno sobie bowiem dziś wyobrazić realistyczne okoliczności, w których Unia zrezygnowałaby z powyższych sankcji. Przestrzeganie zasad praworządności, prawa UE i respektowanie autorytetu TSUE to warunki konieczne dla uczestnictwa w Unii, także dla korzystania z jej zasobów. To jednak tylko część strat finansowych i politycznych, które poniesiemy przez to orzeczenie TK będące realizacją politycznego zamówienia premiera - mówi Szymon Ananicz.
)
Eksperci o wyroku TK: Unia może nałożyć kolejne sankcje na Polskę
Oświadczenie dotyczące wyroku TK wydał też Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego. "W pierwszej kolejności zwracamy uwagę, że rozstrzygnięcie TK obarczone jest istotną wadą prawną, jako że w jego wydaniu brały udział 3 osoby wybrane przez Sejm VIII kadencji na uprzednio obsadzone już prawidłowo stanowiska sędziowskie, tj. Mariusz Muszyński, Justyn Piskorski i Jarosław Wyrembak, a więc osoby, które nie mogą w TK orzekać. Prowadzi to do wniosku o nieważności postępowania w sprawie i wydania tzw. wyroku nieistniejącego" - czytamy w komunikacie przesłanym do redakcji next.gazeta.pl.
Eksperci podkreślają, że "orzeczenie TK może skutkować wszczęciem postępowania przez Komisję Europejską przed TSUE, a w konsekwencji nałożeniem kolejnych sankcji finansowych na Polskę w związku z nieprzestrzeganiem prawa UE".
Prawnicy twierdzą też, że "TSUE nie działa poza granicami kompetencji przekazanych przez Polskę w traktatach". "Jakkolwiek organizacja wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich należy do kompetencji tych państw, to przy wykonywaniu tej kompetencji państwa członkowskie mają obowiązek dotrzymywać zobowiązań wynikających z prawa Unii Europejskiej" - argumentują.
Zdaniem ekspertów Fundacji, "Orzeczenie TK z 7 października 2021 r. faktycznie zmierza do wypowiedzenia członkostwa w Unii Europejskiej".
Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego stanowią: dr hab. Piotr Bogdanowicz, Katedra Prawa Europejskiego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Łukasz Bojarski, prezes zarządu Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRiS, były członek Krajowej Rady Sądownictwa, Jacek Czaja, prezes Towarzystwa Prawniczego w Lublinie, były wiceminister sprawiedliwości, prof. dr hab. Monika Florczak-Wątor - profesor w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych UJ, dr hab. Agnieszka Frąckowiak-Adamska, profesor UWr w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Jarosław Gwizdak, prawnik, działacz społeczny, członek zarządu Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS, dr hab. Wojciech Jasiński, adiunkt w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Piotr Kładoczny, Katedra Prawa Karnego Uniwersytetu Warszawskiego, sekretarz zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, mec. Magda Krzyżanowska-Mierzewska, radca prawny, pracowała jako prawnik w Kancelarii Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, a także w latach 1993 – 1998 jako prawnik w Sekretariacie Europejskiej Komisji Praw Człowieka, prof. dr hab. Marcin Matczak, profesor uczelni w Katedrze Filozofii Prawa i Nauki o Państwie Uniwersytetu Warszawskiego, partner w Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka sp. k. dr hab. Sławomir Patyra, profesor UMCS w Lublinie, kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego, radca prawny, prof. dr hab. Tomasz Pietrzykowski, profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, dyrektor Centrum Badawczego Polityki Publicznej i Problemów Regulacyjnych, dr hab. Anna Rakowska-Trela, profesor w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego, adwokatka, dr hab. Anna Śledzińska-Simon, adiunkt w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Tomasz Zalasiński, członek zarządu Stowarzyszenia im. prof. Zbigniewa Hołdy, Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka sp.k., sędzia Trybunału Stanu, prof. dr hab. Fryderyk Zoll, Katedra Prawa Cywilnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor Uniwersytetu w Osnabrück.
)
