Te szokująco wręcz wysokie odchylenia od trzydziestoletniej normy dotyczą temperatury powietrza przy powierzchni ziemi w centralnej części Grenlandii. Podał je Serwis Monitorowania Atmosfery Copernicus w swoim comiesięcznym biuletynie. Na przygotowanej przez ten serwis mapie widać, że niemal cała wyspa doświadczyła we wrześniu średnich temperatur wyższych niż w jakimkolwiek innym wrześniu od początku pomiarów metodą reanalizy ERA5, czyli od 1979 r.
Średnie temperatury przy powierzchni ziemi we wrześniu, skala odchyleń od wieloletniej normy. Copernicus Climate Change Service/ECMWF
Grenlandia z rekordowo ciepłym wrześniem
Wyjątkowo ciepły grenlandzki wrzesień potwierdzają też doniesienia innych ośrodków badawczych. Amerykańskie Narodowe Centrum Danych o Śniegu i Lodzie (NSIDC - National Snow and Ice Data Center) podało, że 3 września w stacji pomiarowej Summit Station odczytano pomiar temperatury powyżej 0 stopnia Celsjusza - pierwszy raz we wrześniu od początku zbierania tam takich danych.
Co ważne, stacja Summit znajduje się wysoko - ponad 3200 metrów nad poziomem morza, w pobliżu wierzchołka lądolodu grenlandzkiego, w centralnej części wyspy.
Grenlandzki lód się topi
Dość wysokie temperatury na początku ubiegłego miesiąca przyczyniły się do potężnego topnienia lodu na Grenlandii. Wspomniany już NSIDC podał, że tego samego 3 września topnienie na powierzchni lodu miało miejsce na obszarze ponad jednej trzeciej grenlandzkiego lądolodu - 600 000 kilometrów kwadratowych. Wyjątkowo intensywny incydent topnienia potwierdził także m.in. duński Polar Portal.
To topnienie było niezwykłe nie tylko z powodu natężenia zjawiska, ale także dlatego, że wrzesień to zwykle końcówka sezonu topnienia na Grenlandii. Tymczasem, według NSIDC, wspomnianego 3 września było najsilniejsze w całym tym roku, znalazło się też w czołówce 10 najintensywniejszych takich incydentów od 1950 roku.
Jak zauważył NSIDC w swoim komunikacie sprzed paru tygodni, zwykle sezon topnienia najsilniejszy jest w lipcu, dotycząc około 600 000 tys. km2 - czyli podobnie jak wspomniany tegoroczny incydent wrześniowy, tyle, że dzieje się to kilka tygodni wcześniej. Na początku września zazwyczaj topnienie powierzchni lądolodu rzadko odbywa się na powierzchni większej niż 200 000 km2.
)
Dlaczego na Grenlandii było tak ciepło? Jak podaje Serwis Monitorowania Atmosfery Copernicus, wiązało się to z tym, że przeważały silne wiatry wiejące na wyspę z południa i południowego zachodu, które wcześniej przechodziły przez obszary również znacznie cieplejsze niż przeciętnie - chodzi tutaj głównie o zachodnią część Stanów Zjednoczonych i Kanadę.
Czwarty najcieplejszy wrzesień globalnie, w Europie temperatury poniżej średniej
To wszystko miało miejsce w czasie, gdy w Europie jako całości przeciętne temperatury były niższe w porównaniu do wieloletniej średniej (czyli do lat 1991-2020). "Po lecie ekstremów z rekordowymi temperaturami, suszą i aktywnością pożarową w większości Europy, wrzesień wykazał w Europie temperatury poniżej średniej. W skali globalnej, według danych z Serwisu Copernicus, był to jednak nadal jeden z najcieplejszych wrześniu. Grenlandia była niezwykle ciepła, a większość terytorium doświadczyła najcieplejszego zarejestrowanego września od 1979 roku" - mówi Freja Vamborg z Serwisu Monitorowania Atmosfery.
)
Średnia temperatura w Europie w ubiegłym miesiącu była o blisko 0,4 stopnia Celsjusza niższa. Globalnie jednak wrzesień był o 0,3 stopnia cieplejszy i tym samym jest czwartym najcieplejszym wrześniem w historii prowadzenia pomiarów (razem z wrześniem 2016).
Anomalie temperatury powietrza przy powierzchni ziemi we wrześniu 2022 w odniesieniu do średniej wieloletniej. Copernicus Climate Change Service/ECMWF
