Spis powszechny pod lupą UODO. Urząd zgłosił się do GUS, poszło o PESEL

Trwa spis powszechny, który odbywa się zdalnie. Wobec tej edycji narosło wiele wątpliwości dot. pozyskiwania danych wrażliwych. Nie był one chyba bezpodstawne, bo UODO zgłosił się do GUS z prośbą o zapewnienie większej przejrzystości przepisów. Budziły one bowiem wątpliwości instytucji. GUS już odpowiedział Urzędowi.

"UODO nie kwestionuje istnienia podstaw prawnych do pozyskiwania danych osobowych, w tym numeru PESEL przez GUS w celu prowadzenia spisu powszechnego ludności - o ile następuje to dla realizacji obowiązków wyznaczonych przepisami prawa i w granicach obowiązujących przepisów" - czytamy na stronie Urzędu Ochrony Danych Osobowych. W piśmie przyznano też, że konstrukcja przepisów prawa stanowiących podstawę do gromadzenia tych danych, może budzić wątpliwości respondentów dokonujących samospisu. 

Zgodnie art. 5 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. zakres informacji zbieranych w ramach spisu powszechnego określa załącznik nr 1 do ustawy. W dokumencie ustawodawca nie wymienia numeru PESEL. Z kolei art. 35b ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej określa tę daną osobową jako konieczną do realizacji celu statystycznego. Tak przyjęta konstrukcja przepisów prowadzi do tworzenia interpretacji prawnych podważających podstawę prawną do pozyskiwania numerów PESEL przez GUS, co powinno być przedmiotem analizy przy pracach nad przyszłymi regulacjami spisowymi pod kątem realizacji przejrzystości budowanych rozwiązań prawnych - tłumaczy UODO.

Spis powszechny ze zmianami dot. numerów PESEL

UODO nie ma zamiaru blokować czy unieważniać spisu. Zamiast tego zwrócono się do prezesa GUS, aby instytucja jako administrator danych osobowych, zapewniła respondentom przejrzystość dedykowanego spisowi internetowemu formularza w zakresie wskazania podstaw prawnych przetwarzania danych osobowych.

Prezes GUS poinformował, że w odpowiedzi na pismo UODO w klauzulach informacyjnych zostały uzupełnione zapisy określające podstawy prawne przetwarzania danych osobowych.

UODO dodaje, że istotne jest, by przy "pracach spisowych" działać z poszanowaniem zasad wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO). Urząd tłumaczy, że oznacza to przetwarzanie danych osobowych w sposób zgodny z prawem, rzetelny i przejrzysty dla osoby, której dane dotyczą. 

Trwa spis powszechny

Do 30 września trwa spis powszechny. Główną metodą jest samospis internetowy, który można wykonać pod TYM adresem. Osoby, które nie chcą zrobić go przez internet, mogą zadzwonić pod numer 22 279-99-99, gdzie spisu można dokonać od poniedziałku do piątku między 8 a 18. 

Za odmówienie udziału w spisie lub udzielenia informacji można otrzymać do 5 tys. zł grzywny. Ponadto za podanie fałszywych danych grozi do dwóch lat pozbawienia wolności. Rząd zachęca jednak do spisania się poprzez loterie, w których do wygrania są karty płatnicze o wartości 1000 lub 500 zł,  a nagrodę główną stanowi samochód Toyota Yaris, który będzie losowany 14 lipca.