- Zbadaliśmy, dopływy Odry i Wisły. Stężenie chlorków i siarczanów jest tam kilkadziesiąt razy wyższe od tego, które doprowadziło do katastrofy na Odrze - mówi dr Leszek Pazderski, ekspert Greenpeace ds. polityki ekologicznej.
Z raportu wynika, że ścieki kopalniane wpadające do Wisły są najbardziej zasolone ze wszystkich przebadanych próbek. - Zaledwie na odcinku 40 kilometrów Wisła zwiększa swoje zasolenie 25-krotnie. Tak jak Odra, zanim wpłynie na Górny Śląsk jest czystą rzeką. Powyżej Górnego Śląska obie zamieniają się w ścieki. - tłumaczy Pazderski.
Greenpeace i chemicy przebadali ścieki przy następujących kopalniach.
Dorzecze Odry: KWK Knurów-Szczygłowice (Jastrzębska Spółka Węglowa) - zrzut do Bierawki, KWK Ruda (Polska Grupa Górnicza) - zrzuty do Kłodnicy i jej dopływu Kochłówki.
Z badań wynika, że zasolenie Bierawki i Kłodnicy przy ujściach do Odry przekracza wymogi klasy II czystości rzek aż o 3 do 10 razy. Gostynia w szczycie zasolenia - 10-krotnie.
Dorzecze Wisły: KWK Silesia (Przedsiębiorstwo Górnicze "Silesia") - zrzut do Białej, KWK Mysłowice Wesoła - zrzut do Pstrążnika, KWK Piast Ziemowit (Polska Grupa Górnicza) - zrzuty do Potoku Gołanieckiego i Gostyni, KWK Bolesław Śmiały (Polska Grupa Górnicza) - zrzut do Gostyni, KWK Staszic-Wujek (Polska Grupa Górnicza) - zrzut do Potoku Bolina.
W raporcie czytamy, że zasolenie ścieków kopalnianych zrzucanych przy ujściu Białej do Wisły jest ponad 100 razy większe niż wody w każdej z obu rzek.
Natomiast wpływający do Wisły Potok Goławiecki ma 500-krotnie przekroczone normy zasolenia. Wcześniej przepływa obok KWK Piast-Ziemowit (Polska Grupa Górnicza)
- Nie zbadaliśmy wszystkich kopalń, czasami mieliśmy problemy z dostępem do zrzutów. Na Górnym Śląsku jest ich więcej, problem jest szerszy. Tylko jedna ze spółek zarządzających kopalniami, które przebadaliśmy, prowadzi program odsalania. Ścieki z kopalń przypominają wodospady - tłumaczy Pazderski.
Skąd wzięły się w Odrze złote algi?
Naukowcy Instytutu Biologii Środowiskowej UW zwrócili uwagę na dwa możliwe scenariusze. Pierwszym jest zrzut substancji, które zwiększyły zasolenie wód i umożliwiły rozwój alg w Odrze. Drugą możliwością jest rozmnożenie się alg w bliżej nieokreślonym zbiorniku wodnym, którego spuszczono wodę do Odry.
W 2021 r. Fundacja Greenpeace wykryła, że co najmniej 9 polskich kopalń węgla kamiennego otrzymało w ostatnich latach 16 zezwoleń na wydobycie węgla bez wymaganej prawnej oceny oddziaływania na środowisk. - Problem zasolenia rzek w Polsce jest lekceważony przez instytucje państwowe. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska nie podjął żadnych kroków mających na celu ochronę obu największych rzek w Polsce przed ekologiczną katastrofą. Sytuację pogarsza fakt, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska pomogło spółkom górniczym obejść prawo i to na masową skalę. Większość kopalń węgla kamiennego funkcjonuje bez wymaganej prawem oceny oddziaływania na środowisko. Oznacza to, że nigdy nie zbadano wpływu wydobycia na przyrodę i mieszkańców - mówi Anna Meres, koordynatorka kampanii klimatycznych Greenpeace.
Pół roku temu Mateusz Morawiecki ogłosił wyznaczenie przez Komendę Główną Policji nagrody za pomoc w wykryciu osób odpowiedzialnych za zanieczyszczenie Odry. W związku z raportem Greenpeace domaga się przekazania nagrody w wysokości miliona złotych na utworzenie Parku Narodowego w Dolinie Dolnej Odry.
