Rewolucja w obligacjach skarbowych. Rząd będzie pożyczał od Polaków na dużo wyższy procent [WYKRES DNIA]

Ministerstwo Finansów od czerwca istotnie poprawia ofertę detalicznych obligacji skarbowych, czyli kierowanych do zwykłych Kowalskich. Powody? Skoro rząd rzucił kamieniem w banki, przekonując, że te wyzyskują Polaków na lokatach, to wypadało, żeby sam tego nie robił na obligacjach. W tle jest także m.in. próba walki z inflacją i nie najlepsze zainteresowanie obligacjami inwestorów instytucjonalnych.

Jak co miesiąc, Ministerstwo Finansów już 1 czerwca wyjdzie z kolejną ofertą obligacji oszczędnościowych, czyli tych kierowanych do klientów detalicznych. Tym razem będzie jednak inaczej niż zwykle, bo resort solidnie przebudował ofertę.

Po pierwsze, wchodzą do niej obligacje roczne i dwuletnie, zapowiedziane przez rząd w połowie maja jako "antyinflacyjne". Choć prawdę powiedziawszy, antyinflacyjne pod względem oprocentowania to one zdecydowanie nie są.

Obligacje roczne będą miały oprocentowanie równe stopie referencyjnej NBP (a więc w czerwcu 5,25 proc.), dwuletnie tej stawce powiększonej o 0,25 pp. (czyli 5,50 proc. w czerwcu). Oprocentowanie ma być aktualizowane co miesiąc (czyli jeśli RPP podniesie stopy w czerwcu - a zrobi to - od lipca obligacje będą dawały już wyższe odsetki). Odsetki będą wypłacane co miesiąc.

Po drugie, Ministerstwo Finansów znacząco podnosi oprocentowanie pozostałych obligacji. W przypadku trzymiesięcznych idzie ono w górę z 1,50 do 3 proc. W przypadku pozostałych (3-, 4-, i 10-letnich oraz 6- i 12-letnich rodzinnych, czyli kierowanych wyłącznie do beneficjentów 500 plus) w górę o 2-2,4 pp. idzie oprocentowanie w pierwszym okresie bezodsetkowym (tj. w pierwszym roku; za wyjątkiem obligacji 3-letnich, gdzie oprocentowanie zmienia się co pół roku). 

Później oprocentowanie papierów zależy od stawki WIBOR 6M (obligacje 3-letnie) lub inflacji (pozostałe). Tu warunki pozostają bez zmian.

 

Obligacje oszczędnościowe można nabyć przez Internet, telefon, w oddziałach PKO BP albo punktach obsługi klientów Domu Maklerskiego PKO BP. Ulokować w obligacje można 100 zł lub wielokrotność tej kwoty. Oszczędzanie można zakończyć przed terminem wykupu, ale wówczas zwykle ponosi się opłatę.

• Więcej o wojnie w Ukrainie przeczytaj na stronie głównej Gazeta.pl

Obligacje skarbowe z coraz wyższym oprocentowaniem. Dlaczego?

Dlaczego Ministerstwo Finansów uatrakcyjnia ofertę obligacji? Po pierwsze, rosną stopy procentowe, rośnie inflacja, a premier Morawiecki publicznie rugał banki za niskie oprocentowanie lokat. Przynajmniej w przypadku podmiotów kontrolowanych przez Skarb Państwa "perswazja" przyniosła skutki.

W takich okolicznościach jednak po prostu wypadało, żeby także rząd zrobił coś więcej, niż tylko rzucał naokoło gromami. Jeśli chciałby zmieniać świat - zachęcać Polaków do odkładania i choć trochę bardziej chronić ich oszczędności przez inflacją - powinien zacząć od siebie. Obligacje skarbowe to z punktu widzenia osób dysponujących oszczędnościami względny substytut bankowych lokat (gwarantujący podobne, w zasadzie stuprocentowe bezpieczeństwo).

Polskie obligacje detaliczne, które cieszą się największym zainteresowaniem, to są te o zmiennej stopie procentowej. One mają niestety taką konstrukcję, że w pierwszym roku jest stały kupon, który był bardzo niski, a dopiero po roku obligacje będą indeksowane do inflacji. Dziś przy 12-procentowej inflacji kilka procent w pierwszym jest niewystarczające, żeby zachęcać do lokowania oszczędności w te papiery

- mówił niedawno w rozmowie z Gazeta.pl prof. Paweł Wojciechowski, były minister finansów, obecnie przewodniczący Rady Gospodarczej Polska 2050. Postulował znaczące podniesienie oprocentowania tych obligacji już od pierwszego roku. On proponował nawet i oprocentowanie zbliżone do inflacji, Ministerstwo Finansów tak daleko zdecydowanie nie poszło, ale jednak trochę rady Wojciechowskiego posłuchało.

Teoretycznie lepsza oferta obligacji może pomóc w walce z inflacją w tym sensie, że "ściągnie" z rynku część środków, które w innym wypadku mogłyby zostać wydane. Niższe wydatki to niższa presja inflacyjna.

Z drugiej strony otwarte jest pytanie, czy kilkanaście miliardów złotych w skali miesiąca - ile może wynieść sprzedaż obligacji oszczędnościowych - diametralnie sytuację inflacyjną zmieni. I czy w ogóle zmieni, bo przecież kupując obligacje, pożyczamy środki rządowi, a ten nie chowa ich w skarbcu. Jeśli jedną ręką będzie ściągał oszczędności Polaków, a drugą wydawał je szeroko np. na kolejne świadczenia (które będą wydawane w gospodarce), to niższej inflacji z tego nie będzie. 

Lepsze warunki obligacji rządowych mogą też zmotywować banki, aby i one - w rywalizacji o oszczędności Polaków - podnosiły oprocentowanie lokat. Ale i tu są wątpliwości, choćby takie, że sektor bankowy ma potężną nadpłynność, czyli nawet więcej pieniędzy niż potrzebuje.

Ponad połowa spośród 35 ekonomistów, których dziennik "Parkietu" i "Rzeczpospolitej" Grzegorz Siemionczyk zapytał w Panelu Ekonomistów czy nowe obligacje oszczędnościowe skłonią banki do zwiększenia oprocentowania depozytów, odpowiedziała twierdząco. Podobnie blisko dwie trzecie oceniły, że wzrost oprocentowania w bankach przyczyniłby się istotnie do ograniczenia inflacji. Ale czy tak się stanie? Nie jest to przesądzone.

 

Być może bardziej skutecznym działaniem byłaby emisja obligacji przez NBP - tylko ona skutecznie ściągnęłaby środki z rynku. Takie rozwiązanie sugerował niedawno w programie "Prosto z Parkietu" w Parkiet TV Bogusław Grabowski, ekonomista, były członek RPP.

Uatrakcyjnianie oferty obligacji oszczędnościowych może mieć jeszcze jeden cel. W obliczu słabnącego w ostatnich miesiącach popytu na polskie obligacje rządowe przez inwestorów instytucjonalnych (oraz ich rosnącej rentowności, czyli koszcie dla rządu), resort finansów stara się wzmacniać inne formy finansowania wydatków budżetowych. Jednym z nich jest właśnie oferta dla klientów detalicznych, innym zapowiedziana w połowie maja emisja obligacji w euro. 

 

• Pomóż Ukrainie, przyłącz się do zbiórki. Pieniądze wpłacisz na stronie pcpm.org.pl/ukraina