Patryk Strzałkowski

Poziom dwutlenku węgla sięga kolejnych rekordów. Według naukowców - którzy dysponują danymi m.in. z lodowców mających setki tysięcy lat - CO2 jest najwięcej od nawet kilkunastu milionów lat. To wartości charakterystyczne dla zupełnie innego klimatu niż ten, w jakim powstała cywilizacja człowieka.

Może to wydawać się nieoczywiste, ale handel i gastronomia odpowiadają za mniej marnowania jedzenia niż gospodarstwa domowe. Jednak to tam jest pole na systemowe rozwiązania, które pozwalają ograniczyć ten problem.

Wiele problemów związanych ze środowiskiem i klimatem wymaga systemowych rozwiązań, a działania jednostki mają dla nich niewielkie znacznie. Jest jednak coś, co sami możemy robić lepiej, by pomóc przyrodzie (i nie tylko) - wyrzucać mniej jedzenia. W domach marnuje się najwięcej i by temu zapobiec, kluczowe jest dobre planowanie. A aby planować, trzeba dobrze poznać problem - dlatego warto sporządzić dzienniczek marnowania jedzenia.

Choć zdjęcia wypełnionych pojemników na śmieci za supermarketami robią wrażenie, to dane nie pozostawiają wątpliwości - zdecydowanie najwięcej marnujemy w domu. Ale to też dobra wiadomość - jeśli zaczniemy zmieniać nawyki, możemy sami walczyć z marnowaniem żywności i wszystkimi jego negatywnymi skutkami.

- Sama Polska może sprawić, że UE nie osiągnie swoich celów w zakresie redukcji emisji - powiedziała Małgorzata Kasprzak, analityczka Ember. Think tank w nowym raporcie ocenia rządowy plan transformacji energetyki. Według ekspertów, jest on mało ambitny, pełny nieaktualnych założeń i punktów budzących wątpliwości ekspertów.

Prof. Krzysztof Schmidt z IBS PAN ocenia, że zabite po "wyjątkowo szybkiej" decyzji wilki z Brzozowa były niedożywione i głodne, dlatego mogły zbliżyć się do ludzi. Jak wskazuje, w tej i innych sytuacjach to działanie człowieka mogło doprowadzić do konfliktu ludzi i zwierząt. A regularny odstrzał wilków mógłby nie pomóc, a doprowadzić do eskalacji problemu.

Mijają prawie cztery tygodnie od przyjęcia przez rząd dokumentu, który ma wyznaczyć zmiany w energetyce na najbliższe 20 lat. Założenia są znane, ale szczegóły już nie, bo uchwała i dokument nie zostały oficjalnie ogłoszone w Dzienniku Urzędowym. Resort klimatu zapewnia, że pracuje nad tym, aby stało się to "jak najszybciej".

To "typowy przykład wpływu zmian klimatu na lodowce" - mówią naukowcy po katastrofie w indyjskim stanie Uttarakhand. Doszło tam do potężnej powodzi - woda spływająca z gór zniszczyła budowaną tamę i wsie. Ponad 170 osób uważa się za zaginione. Przyczyną może być gwałtowne uwolnienie wody z jeziora polodowcowego. Takich katastrof będzie coraz więcej wraz z ociepleniem klimatu.

"Zdewastowaniem jednego z najcenniejszych terenów w Polsce i Europie" grozi planowana budowa kopalni węgla w sąsiedztwie Poleskiego Parku Narodowego - alarmują naukowcy. Planowana przez australijską firmę kopalnia miałaby doprowadzić do osuszenia bagien i torfowisk, nie tylko niszczące niezwykłą przyrodę, ale dodatkowo przyczyniając się do kryzysu klimatycznego i środowiskowego.

Transformacja energetyczna Unii Europejskiej musi jeszcze przyspieszyć, ale widać pozytywny trend: w 2020 roku po raz pierwszy w całej wspólnocie wyprodukowaliśmy więcej prądu ze źródeł odnawialnych niż z paliw kopalnych. Polska jest jednak na samym końcu transformacyjnego peletonu. Mamy "najbrudniejszy prąd" w całej UE.

Polska - obok Włoch - przoduje w niechlubnym rankingu. Polskie miasta znalazły się na czele listy miejsc z największą liczbą możliwych do uniknięcia śmierci z powodu zanieczyszczenia powietrza. Najgorzej jest w metropolii śląskiej i innych miastach regionu, a także w Radomiu, Warszawie i Krakowie.

Na najnowszych mapach klimatycznych Arktyka jest czerwona niczym płaszcz świętego Mikołaja. Bajkowa kraina elfów i reniferów w wyniku globalnego ocieplenia wchodzi w zupełnie inny klimat. To wpływa nie tylko na wyjątkową, lokalną przyrodę, ale też całą Ziemię.

Dla dzisiejszych ośmiolatków białe święta to coś, co znają głównie z telewizji. Od 2012 roku nie było zimy, w której choćby w połowie Polski leżał śnieg. Śnieżny 24 grudnia w ostatnich dekadach jest raczej wyjątkiem, niż regułą. Nie znaczy to, że - dzięki zmienności pogody - nie zdarza się, czy nie zdarzy już wcale. Paradoksalnie przez zmiany klimatu może pojawić się też... wyjątkowo ostra zima.

Jesteś tym, co jesz - głosi popularne powiedzenie. Ale nasza dieta wpływa nie tylko na nasze nasze ciała, ale też planetę, na której żyjemy. I jest to wpływ bardzo negatywny. O ile główną przyczyną kryzysu klimatycznego jest spalanie paliw kopalnych, to niektóre praktyki w branży żywieniowej także go napędzają. I bez zmian w tej branży i rolnictwie negatywnych zmian nie zatrzymamy.

- Pierwszy raz spotykam się z czymś takim. Jest to dość niepokojące, ale też niesprawiedliwe - powiedziała 17-letnia Maja, która przyszła na protest klimatyczny i znalazła się w policyjnym "kotle". W rozmowie z Gazeta.pl protestujący mówią o tym, co łączy sprawy klimatu oraz praw kobiet i jakie mają doświadczenia z policją na demonstracjach.

"Solidarna mobilizacja na rzecz klimatu i praw człowieka" - pod takich hasłem odbędą się w środę w Warszawie i innych miastach Polski protesty ruchów klimatycznych wspieranych przez Strajk Kobiet. To dzień przed szczytem UE, na którym powinna zapaść kluczowa decyzja dot. celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Organizatorzy ostrzegają, że "skupieni na własnych interesach politycy" mogą "zaprzepaścić naszą przyszłość".

Rok 2020 jest o krok bliżej rekordu globalnej temperatury. Według najnowszych danych listopad był najgorętszy w historii pomiarów. Niższa od normy temperatura w Azji i Ameryce Płn. oraz efekt zjawiska La Nina zostały z nawiązką zrekompensowane przez bardzo wysokie anomalie w Arktyce, fale upałów w Australii i temperaturę powyżej normy nad większością oceanów.

- Nadmierna konsumpcja zamożnej mniejszości napędza kryzys klimatyczny i stawia planetę w niebezpieczeństwie - mówi szef brytyjskiej organizacji Oxfam. Według opublikowanego przez nią raportu niewielka, najbogatsza część ludzkości w większości przyczynia się do kryzysu klimatycznego. A uboższa połowa świata, która emituje kilka procent dwutlenku węgla - najbardziej ucierpi.

Ministerstwo Klimatu zaprezentowało strategię energetyczną, która zakłada odchodzenie od węgla - jednak zbyt wolno, by było to zgodne z celami klimatycznymi czy opłacalne. - Ciężko sobie wyobrazić jakąkolwiek opłacalność ekonomiczną węgla po roku 2030 - mówi ekspert WWF Oskar Kulik. Zwraca też uwagę, że po zaprezentowaniu w przyszłym tygodniu wyższych celów ograniczenia emisji CO2 przez Komisję Europejską ten dokument może być "bezużyteczny".