Patryk Strzałkowski

Katastrofa na Odrze ma wyjątkową skalę, ale jej powody mogą okazać się proste. Ktoś robił to samo, co robią wszyscy: traktował rzekę jako darmowy śmietnik. Tyle że w tym przypadku puściła taśma klejąca, którą pozlepiany jest nasz system ochrony przyrody. Praktycznie we wszystkich polskich rzekach mamy zły stan wód. Teraz pytanie nie brzmi: "czy katastrofa się powtórzy", tylko "która rzeka będzie następna".

Cały czas nie jest znana przyczyna ani źródło skażenia Odry. Wiadomo, że w rzece był nadzwyczajnie wysoki poziom tlenu. To, jak gwałtowna fala zanieczyszczeń przechodzi przez rzekę, widać na danych z niemieckiej stacji pomiarowej na wysokości Frankfurtu. 7-8 sierpnia wskaźniki wystrzeliły - nawet ponad skalę.

Czyste środowisko to temat zupełnie ponad podziałami - nikt nie chce śniętych ryb w Odrze, zanieczyszczonej i potencjalnie groźnej wody w tej i każdej innej rzece. Jednak władza PiS nawet w tej sprawie stawia na polaryzację i politykierstwo. Gdy doszło do zrzutu ścieków w Warszawie, było to główny temat dla PiS. Odrą zajęli się dopiero po medialnej burzy - a i tak starają się uderzyć w opozycję [KOMENTARZ].

Mijają dwa tygodnie, od kiedy służby po raz pierwszy zaalarmowano ws. śniętych ryb w Odrze. Sprawą zajmuje się już prokuratura, ale wciąż nie ma informacji do co miejsca ani przyczyny możliwego skażenia. Wcześniej problem ginących ryb pojawił się w Gliwicach. Z kolei w Oławie, na granicy woj. dolnośląskiego, od lat mieszkańcy alarmują na temat ścieków przemysłowych zrzucanych do kanału Odry.

Na zachodzie szykują się na trudną zimę w przypadku braku gazu. Polski rząd powtarza, że nie musimy się obawiać, bo nasze magazyny są pełne. Jednak ich pojemność nie wystarczy na całą zimę. A dostawy na bieżąco mogą nie wystarczyć - ostrzega Greenpeace. Według wyliczeń organizacji już w grudniu może zabraknąć gazu. Dokupowanie go będzie trudne i niesamowicie drogie.

- Nie mamy i nie kupujemy - słyszymy na jednym ze składów węgla. - Wszystkiego brakuje - mówi instalator pomp ciepła. Nie wszędzie są takie braki, jednak widać kryzysową sytuację w sektorze ogrzewania. Węgiel jest drogi, podobnie jak inne paliwa, a na zimę najpewniej go zabraknie. Alternatywą - z korzyścią dla środowiska - jest pompa ciepła. Ale branża przeżywa boom i "wszystko, co jest wyprodukowane, się sprzedaje".

- To element normalny, że Polacy ogrzewają się drewnem - powiedział na konferencji prasowej Michał Gzowski, polityk partii Zbigniewa Ziobry i rzecznik Lasów Państwowych. Stwierdził, że w obliczu kryzysu energetycznego "przywracamy kulturę palenia drewnem".

Zwiększenie wydobycia z pola gazowego Groningen będzie możliwe tylko, jeśli stanie się to kwestią ratowania życia - zapewniają holenderskie władze. Kraj dysponuje jednym z największych złóż gazu, jednak wydobycie od lata jest zmniejszane, bo wywołuje trzęsienia ziemi i zagraża tysiącom domów. Wobec kryzysu pojawiły się pytania, czy nie sięgnąć po niebezpieczne zasoby.

Ministerka Klimatu Anna Moskwa zgadza się, że ludzkość wpływa na klimat Ziemi. Jednak jeśli chodzi o to, w jakim dokładnie stopniu odpowiadamy za globalne ocieplenie, mówi już, że to "trudne do oceny". Tak jednak nie jest. Naukowcy dokładnie wyliczyli, w jakim stopniu odpowiadamy za zmiany klimatu, a odpowiedź jest na pierwszych stronach raportu, pod którym podpisał się także polski rząd.

Na stacji pomiarowej na bulwarach warszawskich poziom wody w Wiśle spadł do jedynie 30 cm. To 4 cm powyżej rekordowo niskiego stanu wody. Efekty widać szczególnie tam, gdzie rzeka rozlewa się szerzej. Odsłonięte są łachy, kamienie i wysepki. Zobacz, jak wygląda to na nagraniu z drona.

Wskaźniki dotyczące suszy są najgorsze od 2015 roku, wiele rzek ma bardzo niski stan wody, problematyczna staje się sytuacja w niektórych miejscowościach. Część gmin apeluje o oszczędzanie wody, a inne ograniczają jej dostawy. - Od kilku miesięcy nie mieliśmy konkretnych opadów - mówił sołtys wsi Kłodne (pow. limanowski). Do suszy przyczyniają się zmiany klimatu.

Nawet ok. 2000 nadmiarowych zgonów w Hiszpanii i Portugalii może być związanych z lipcowymi upałami. Media informują o przypadkach osób, które zmarły z powodu przegrzania w pracy. Przez zmiany klimatu liczba ofiar upałów może rosnąć.

Przetaczająca się przez Europę fala upałów odpowiada za rekordy gorąca, setki zgonów i ogromne pożary. W Wielkiej Brytanii meteorolodzy ostrzegali przed upałami tydzień wcześniej. Ale niektóre prawicowe media kpiły z "paniki". Rozmowa w telewizji GBNews żywo przypominała czarną komedię "Don't Look Up", która była metaforą tego, jak podchodzimy do ostrzeżeń dotyczących zmian klimatu.

Niektórzy narzekają na "zimny" i deszczowy lipiec. Jednocześnie szokują zdjęcia wysychających rzek, jak San, w którym - na pewnych odcinkach - praktycznie nie widać wody. Jakie jest wyjaśnienie? Susza to w Polsce długofalowy problem i kilka deszczowych dni nie wystarczy, żeby poprawić sytuację. Dobrze widać to na mapach IMGW.

Mateusz Morawiecki chętnie mówi o "putinflacji", starając się zrzucić winę za drożyznę na agresję Kremla i wszystkie jej konsekwencję. Skutki wojny, jak rosnące ceny paliw, rzeczywiście są jedną z przyczyn drożyzny. Tak samo prawdziwe będzie mówienie o "węgloflacji": wywołane m.in. spalaniem węgla zmiany klimatu prowadzą do suszy, nieurodzaju i rosnących cen.

Fala upałów obejmująca południe Europy dotrze w tym tygodniu do centrum kontynentu i dalej, aż do Wielkiej Brytanii. W kraju po raz pierwszy temperatura może sięgnąć 40 stopni. Takie upały mogą być groźne dla zdrowia i życia. Ekstrema pogodowe napędzają zmiany klimatu - choć wciąż nie wyszliśmy nawet poza "bezpieczny" poziom globalnego ocieplenia.

Czy transformacja energetyczna i Europejski Zielony Ład będzie oznaczać dla Polski tylko "koszmar" i "wydatki"? Ogromne koszty już mamy w obecnym systemie, płacąc setki miliardów za paliwa kopalne - przekonuje fizyk Marcin Popkiewicz. Jego zdaniem z jednej strony nie mamy wyboru innego niż transformacja, z drugiej - jest ona i możliwa, i opłacalna w porównaniu do status quo.

Co najmniej sześć osób zginęło po osunięciu się fragmentu lodowca we Włoszech. W dniach poprzedzających niedzielną tragedię we Włoszech panowały rekordowe upały, co mogło przyczynić się do powstania osuwiska. Zmiany klimatu destabilizują alpejskie lodowce, z często fatalnymi skutkami dla ludzi.

Do rekordowo niskiego poziomu wody w Wiśle jeszcze trochę brakuje, jednak w największej polskiej rzece wyraźnie widać skutki suszy. Wskaźnik na warszawskich bulwarach pokazał w czwartek rano 37 cm. Ostatnio poziom wody był tak niski w 2020 roku, a kilka lat wcześniej padł rekord - 26 cm.

Zdaniem prof. Janusza Filipiaka większym zagrożeniem dla klimatu nie są emisje z samolotów miliarderów, ale to, że "ubożsi" ludzie "żrą" dużo mięsa. Pomijając to, czy słowa milionera i prezesa Comarchu są dobrą strategią przekonywania ludzi do walki z kryzysem klimatycznym, Filipiak w wywiadzie powiedział kilka rzeczy, które mijają się z prawdą.