Patryk Strzałkowski

- W obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę Komisja Europejska postawiła sprawę jasno. Musimy jak najszybciej uniezależnić się od rosyjskich gazu, węgla i ropy - powiedziała w Zielonym Poranku Gazeta.pl Małgorzata Tracz. - Co ważne, szefowa KE jasno powiedziała, że musimy stawiać na energię ze słońca i wiatru, że to energia wolności, która tak naprawdę daję nam niezależność energetyczną - dodała posłanka Zielonych.

Spadające ceny energii odnawialnej i innych technologii napędzają odchodzenie od paliw kopalnych. Jednak teraz ten rozwój może trafić na barierę: braki i rosnące ceny surowców, takich jak lit do baterii. Dlatego ograniczając emisje gazów cieplarnianych, trzeba stawiać na alternatywy: transport publiczny i rowery.

Polska wykorzystała miliardy złotych niezgodnie z unijną dyrektywą i zmarnowała środki, które mogły finansować transformację energetyczną - wynika z nowego raportu. Gdyby wydano je na rozwój energii odnawialnej, bylibyśmy teraz w lepszej pozycji do mierzenia się z kryzysem na rynku energii.

Rosja zmaga się nie tylko z konsekwencjami swojej agresji przeciwko Ukrainie, lecz także z problemami wewnętrznymi. Największym - w dosłownym znczeniu - są gigantyczne pożary na Syberii. Tylko w jednym z nich spłonął las wielkości połowy Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Całkowita spalona powierzchnia już jest rekordowa. Pożary są napędzane przez zmiany klimatu.

Już trwają przygotowania do nowej globalnej konferencji ws. zmian klimatu, która odbędzie się jesienią w Egipcie. Tymczasem żaden kraj nie spełnił jeszcze zobowiązania, które podjęto na ostatnim szczycie w Glasgow w listopadzie. Światu zostało kilka lat, by zacząć działania w celu zachowania bezpiecznego do życia klimatu. I jest coraz bardziej możliwe, że 2022 będzie kolejnym straconym rokiem.

W wielu częściach Polski zagrożenie pożarowe jest ekstremalnie wysokie. Tylko jeden pożar w woj. mazowieckim objął 100 ha lasu. Brak opadów przekłada się też na suszę - silny wiatr powoduje nawet zamiecie pyłowe, rolnikom brakuje wody i przez najbliższe dni sytuacja się nie poprawi. - Zmiana klimatu postępuje i to widać gołym okiem - mówi rzecznik IMGW Grzegorz Walijewski.

Ponad 5000 osób potrzebowało pomocy w szpitalach po potężnej burzy piaskowej, która przeszła przez Irak. - Takie burze się tam zdarzają, ale nie pamiętam, by były tak silne - mówi Małgorzata Olasińska-Chart z Polskiej Misji Medycznej, która działa w Iraku. Przyczyniają się do tego zmiany klimatu, ale też błędy polityki władz w Bagdadzie.

- Jako ludzie, aktywistki, media, pociągać polityków i rządy do odpowiedzialności - mówi w rozmowie z Gazeta.pl Dominika Lasota. Aktywistka klimatyczna podeszła w Parlamencie Europejskim do Emmanuela Macrona i pytała go o odejście od paliw kopalnych i krytykowaną inwestycję francuskiego Total. - Z początku myślał, że podochodzimy do niego po zdjęcia. A okazało się, że my przychodzimy po konkrety - powiedziała.

Firmy takie jak Shell czy Exxon w ostatnich latach zaczęły przekonywać, że chcą być częścią rozwiązania kryzysu klimatycznego, a nie częścią problemu. Jednak nowe śledztwo dziennikarskie pokazuje, że w rzeczywistości jest wprost przeciwnie. Realizowane po cichu plany mają zakładać gwałtowny rozwój wydobycia paliw, w tym "bomby węglowe", które wystarczą, żeby zaprzepaścić szanse na bezpieczną przyszłość.

W środę obyła się pierwsza rozprawa obywatelki przeciwko państwu w sprawie o zmiany klimatu. Wspierana przez ClientEarth mieszkanka Podlasia Małgorzata Górska mówiła przed sądem, że państwo ponosi winę za szkody, jakich ona doświadcza z powodu kryzysu klimatycznego. Teraz sąd czeka na pisemne stanowiska stron przed wydaniem wyroku.

Państwowe spółki wydały miliony, by zrzucić winę za drożejący prąd na UE. Kampania żarówkowa na początku tego roku miała ogromny zasięg. Efekt jest mizerny - jak pokazuje nowy sondaż, Polacy winią za to głównie rząd i kraje sprzedające surowce (w tym Rosję). Tym, co udało się osiągnąć PiS-owi, jest pogorszenie opinii na temat UE - głównie wśród swoich wyborców.

Mimo zakręcenia kurka z rosyjskim gazem, dostawy tego surowca do Polski są zabezpieczone - zapewnia rząd. Jednak gaz dalej jest problematyczny. Ceny mogą rosnąć, poza tym powinniśmy odchodzić od paliw kopalnych, by zatrzymać zmiany klimatu. Zdaniem ekspertów władze muszą zrewidować plany inwestycji w elektrownie gazowe i natychmiast postawić na odnawialne źródła energii.

Gorący sezon zaczął się w tym roku w Indiach i Pakistanie wcześnie, a teraz temperatura sięga ekstremalnych wartości. W dużej części kraju wydano ostrzeżenia przed upałem. W ciągu dnia temperatura może zbliżać się do 50 stopni Celsjusza. Takie fale upałów są śmiertelnie groźne - i coraz częstsze z powodu zmian klimatu.

Gazeta.pl razem z Koalicją Klimatyczną została nominowana w konkursie dziennikarskim Covering Climate Now, globalnej koalicji mediów piszących nt. zmian klimatu. Jesteśmy finalistami w kategorii Innowacje za akcję "Alarm dla klimatu". Jesienią 2021 roku, tuż przed szczytem klimatycznym, uruchomiliśmy alarmy symbolizujące zagrożenie ze strony kryzysu klimatycznego.

- Jeśli miałabym poprosić Europejczyków o jedną rzecz, to byłoby to domaganie się do polityków embarga na rosyjskie paliwa - mówi w rozmowie z Gazeta.pl ukraińska aktywistka Arina Bilai. 16-latka wspomina, że przez połowę jej życia Rosja toczy wojnę przeciwko Ukrainie, a pomimo tego Europa uzależniła się od rosyjskiej ropy i gazu. - Dlaczego to my mamy płacić naszym życiem za czyjś błąd i ignorancję? - pyta.

Bezpieczeństwo klimatyczne i energetyczne są ze sobą powiązane - to coś, co eksperci mówią od dawna, a rosyjska wojna pokazuje wyraźnie jak nigdy dotąd. Jednak ani jednego, ani drugiego nie zapewni nam "zmiana dealera" ropy i gazu. Musimy zerwać z niszczącym nałogiem, którym są paliwa kopalne.

Zużywana przez nas ropa to nie tylko taka, którą sami nalewamy do baku samochodu. Transport wszelkich produktów wiąże się ze zużyciem paliwa. Jeśli chcemy kupować mniej rosyjskiej ropy - i zmniejszać emisje gazów cieplarnianych - wybierajmy lokalne produkty.

"Znalazł jeden sposób, by kupować mniej ropy, oszczędzać i żyć zdrowiej - Putin go nienawidzi!" - tak moglibyśmy zatytułować ten artykuł i nie byłaby to duża przesada. Ukraina wzywa Europę do embarga na rosyjskie paliwa. Zanim to się stanie, jednym z najskuteczniejszych sposobów, żeby ograniczyć ich zużycie, jest zamiana samochodu na rower lub komunikację publiczną.

Jednym z najbardziej efektywnych sposobów, by ograniczyć zużycie (nie tylko) rosyjskiej ropy, jest zamiana samochodu na rower lub komunikację publiczną. Nie każdy może się na to zdecydować. Ale każdy kierowca może świadomie jeździć 10-20 km/h wolniej. Wolniejsza, ekonomiczna jazda to mniejsze zużycie paliwa, a więc mniejsze zapotrzebowanie na rosyjską ropę, która napędza wojnę w Ukrainie.

Gościem Patryka Strzałkowskiego w Zielonym Poranku będzie Kamil Wyszkowski z UN Global Compact Network Poland. Tematem rozmowy będą ceny żywności w kontekście wojny toczącej się za wschodnią granicą Polski.